Yılbaşı sofraları her yıl adeta bir şölen yemeği gibi hazırlansa da, beslenmede aşırıya kaçıldığında bazı sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Özellikle sene boyunca beslenmede belli bir ölçü ve düzene alışmış olan vücut, bu duruma uyum sağlayamayarak tepki gösterebiliyor. Birden fazla yemeği bir arada yemek; abur cubur, kızartma, tatlı ve aşırı alkol tüketimi mide rahatsızlıklarına yol açabiliyor. Central Hospital’dan Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Sevil Aslan, yılbaşı gecesi sağlıklı beslenmenin püf noktalarını anlatıyor.
Yılbaşı gecesi güzel vakit geçirirken doğru beslenmek de oldukça önemlidir. Sadece bir gün aşırıya kaçmanın vücuda zarar vermeyeceğine inanılır ancak sağlığa uygun olmayan şekilde beslenmek yılbaşı gecesinde ve ileriki günlerde yaşanabilecek mide rahatsızlıklarına zemin hazırlayabilir. Kontrolsüzce çok fazla yemek; midede yanma-bulantı, hazımsızlık ve şişkinliğin yanı sıra reflüye de sebep olabilir. Bu nedenle hazırlanan yiyeceklerin karbonhidrat, protein, vitamin ve mineral yönünden dengeli olması gerekir.
Öğün atlamak açlık hissini artırabilir
Yılbaşı günü yoğun ve telaşlı geçirildiğinden öğünlerde atlamalar olabilir. Ancak öğün kaçırmak açlık hissini tetikleyerek yeme isteğini artırabilir. Bu sebeple güne hafif bir kahvaltı ile başlanmalı, sonrasında aynı şekilde öğle yemeği yenmelidir. Yılbaşı akşamı ise yemeğe öncelikle çorba ile başlanmalı daha sonra ana yemeklere geçilmelidir. Besinler mümkün olduğunca yavaş ve iyi çiğnenerek tüketilmelidir. Hızlı yemek, çok yağlı ve ağır gıdalar tüketmek midede bulantı, kramp ve ekşimeye yol açabilir.
Etin yanında salata ne de iyi gider
Bilindiği gibi yılbaşı sofraları genellikle et ağırlıklı hazırlanır. Et, sindirimi oldukça yavaş ve zor olan bir besin grubudur. Bu nedenle beraberinde mutlaka lifli besinler tüketilmelidir. Lif içeriği yüksek olan bol limonlu salatalar, sebze yemekleri ve zeytinyağlılar mutlaka sofrada bulundurulmalıdır. Bu sayede vücudun ihtiyacı olan vitaminler, mineraller ve demir de sağlanmış olur. Hem de midede oluşabilecek rahatsızlıkların önüne geçilebilir.
Kolay sindirim için mucizevi baharatlar
Hazırlanacak et yemeklerinin fırında ızgara, buğulama ve haşlama yöntemleriyle pişirilmesine özen gösterilmelidir. Eti tatlandırmak için kullanılacak biberiye, kekik, karabiber ve kişniş gibi baharatlar da sindirime büyük ölçüde kolaylık sağlar. Ayrıca kızartma, kavurma gibi yiyeceklerden; salam, sosis gibi şarküteri ürünlerinden ve sakatatlardan da uzak durulmalıdır.
İdeal et tüketimi 100-150 gram arası
En ideal et tüketimi miktarı 100-150 gram arasıdır. Ancak bu oran kişinin beslenme alışkanlıklarına, kilosuna, yaşına ve hastalık durumuna göre farklılıklar gösterebilir. Yılbaşı gecesi çok fazla et tüketmek sindirimi zorlayacağından hazımsızlık problemi de yaşanabilir. Bu nedenle et tüketim miktarında aşırıya kaçılmamalıdır. Yetişkin bir erkeğin günde ortalama 150 gram, yetişkin bir kadının ise ortalama 100 gram et tüketmesi önerilir. Çocuklar da ise et tüketimi 20-25 gram kadar olmalıdır.
Mezeler yoğurtlu olsun
Yılbaşı menüsünde yer alacak mezelerde yoğurt kullanılabilir. Mezeler böylece daha hafif olur. Çünkü mayonez, hardal gibi soslarla hazırlanan mezeler mideyi bozabilir ve sindirim sistemini yorabilir. Bu nedenle asla kullanılmamalıdır. Makarna, pilav ve ekmek gibi besinler çok iyi birer karbonhidrat ve enerji kaynağıdır ancak mümkün olduğunca az miktarda yenilmelidir. Eğer menüde bulunacaksa da pirinç yerine bulgur, beyaz ekmek yerine de tam tahıllı olanlar tercih edilmelidir.
Mide sağlığınız için şekerli gıdalardan uzak durun
Çok tatlı ve şerbetli gıdalar da yüksek enerji içerdikleri için kan artışına sebep olabilir. Aynı durum çikolatalı besinler için de geçerlidir. Çikolata içerisinde yüksek miktarda doymuş yağ olduğundan çok tüketilmemelidir. Bu besinler yerine sütlü ya da meyve ile hazırlanmış tatlılar tercih edilmelidir. Ayva tatlısı, kabak tatlısı ya da meyveli muhallebi gibi tatlılar yılbaşı gecesi için uygun bir seçim olacaktır.
Çerez tüketiminde miktar önemli
Yılbaşı gecesinin vazgeçilmezlerinden olan kuruyemişler, faydalı olmalarına rağmen içerdikleri yağ oranı nedeniyle sınırlı miktarda tüketilmelidir. Bu sebeple badem, ceviz ve kuru üzüm, leblebi gibi besin değeri zengin olan kuruyemişler yenilmelidir. Cips gibi besinlerden uzak durulmalıdır. Yılbaşı gecesi sıvı tüketimine de dikkat edilmelidir. Bol bol su içilmeli ve alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır. Çünkü alkol kullanımı vücutta ödeme neden olabilir. Alkollü içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları, ayran ya da şıra tarzı içecekler tüketilebilir.
Kronik hastalar, diyabetliler ve yaşlılar risk grubu
Yılbaşında özellikle kalp, böbrek veya karaciğer hastalığı olan kişilerin, diyabet diyeti ya da özel diyet uygulayan hastaların ve yaşlıların beslenme düzenlerine çok dikkat etmeleri gerekir. Bu kişilerin mevcut diyetlerine uyması oldukça önemlidir. Çok yağlı, tuzlu ve şekerli yiyeceklerin tüketilmesi, alkol kullanımı ve atıştırmalıklar, kronik hastalığı olan kişilerde ve yaşlılarda sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu kişilerde tansiyon artışı, hazımsızlık, şekerde yükselme, el ve ayaklarda şişme, sindirim problemleri, uyku bozuklukları, ishal/kabızlık gibi sağlık sorunları görülebilir.
Yılbaşı ertesi güne daha enerjik başlayabilmek için..
Yılbaşı ertesi güne daha rahat ve enerjik başlayabilmek için salatalık, domates ve peynir gibi hafif kahvaltılıklardan oluşan bir menüyle metabolizma canlandırılabilir. Öğle ve akşam yemeklerinde ise sebze ağırlıklı beslenilmeli, vücutta biriken toksinleri atabilmek içinse yoğurt ve taze meyveler yenilmelidir. Ara öğünler atlanmamalı, gün içerisinde su tüketimi ihmal edilmemelidir. Su dışında ıhlamur, adaçayı, papatya gibi bitki çayları da içilebilir. Ayrıca hafif tempoda yapılan yürüyüşler de sindirimi kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır.
Yılbaşı gecesi güzel vakit geçirirken doğru beslenmek de oldukça önemlidir. Sadece bir gün aşırıya kaçmanın vücuda zarar vermeyeceğine inanılır ancak sağlığa uygun olmayan şekilde beslenmek yılbaşı gecesinde ve ileriki günlerde yaşanabilecek mide rahatsızlıklarına zemin hazırlayabilir. Kontrolsüzce çok fazla yemek; midede yanma-bulantı, hazımsızlık ve şişkinliğin yanı sıra reflüye de sebep olabilir. Bu nedenle hazırlanan yiyeceklerin karbonhidrat, protein, vitamin ve mineral yönünden dengeli olması gerekir.
Öğün atlamak açlık hissini artırabilir
Yılbaşı günü yoğun ve telaşlı geçirildiğinden öğünlerde atlamalar olabilir. Ancak öğün kaçırmak açlık hissini tetikleyerek yeme isteğini artırabilir. Bu sebeple güne hafif bir kahvaltı ile başlanmalı, sonrasında aynı şekilde öğle yemeği yenmelidir. Yılbaşı akşamı ise yemeğe öncelikle çorba ile başlanmalı daha sonra ana yemeklere geçilmelidir. Besinler mümkün olduğunca yavaş ve iyi çiğnenerek tüketilmelidir. Hızlı yemek, çok yağlı ve ağır gıdalar tüketmek midede bulantı, kramp ve ekşimeye yol açabilir.
Etin yanında salata ne de iyi gider
Bilindiği gibi yılbaşı sofraları genellikle et ağırlıklı hazırlanır. Et, sindirimi oldukça yavaş ve zor olan bir besin grubudur. Bu nedenle beraberinde mutlaka lifli besinler tüketilmelidir. Lif içeriği yüksek olan bol limonlu salatalar, sebze yemekleri ve zeytinyağlılar mutlaka sofrada bulundurulmalıdır. Bu sayede vücudun ihtiyacı olan vitaminler, mineraller ve demir de sağlanmış olur. Hem de midede oluşabilecek rahatsızlıkların önüne geçilebilir.
Kolay sindirim için mucizevi baharatlar
Hazırlanacak et yemeklerinin fırında ızgara, buğulama ve haşlama yöntemleriyle pişirilmesine özen gösterilmelidir. Eti tatlandırmak için kullanılacak biberiye, kekik, karabiber ve kişniş gibi baharatlar da sindirime büyük ölçüde kolaylık sağlar. Ayrıca kızartma, kavurma gibi yiyeceklerden; salam, sosis gibi şarküteri ürünlerinden ve sakatatlardan da uzak durulmalıdır.
İdeal et tüketimi 100-150 gram arası
En ideal et tüketimi miktarı 100-150 gram arasıdır. Ancak bu oran kişinin beslenme alışkanlıklarına, kilosuna, yaşına ve hastalık durumuna göre farklılıklar gösterebilir. Yılbaşı gecesi çok fazla et tüketmek sindirimi zorlayacağından hazımsızlık problemi de yaşanabilir. Bu nedenle et tüketim miktarında aşırıya kaçılmamalıdır. Yetişkin bir erkeğin günde ortalama 150 gram, yetişkin bir kadının ise ortalama 100 gram et tüketmesi önerilir. Çocuklar da ise et tüketimi 20-25 gram kadar olmalıdır.
Mezeler yoğurtlu olsun
Yılbaşı menüsünde yer alacak mezelerde yoğurt kullanılabilir. Mezeler böylece daha hafif olur. Çünkü mayonez, hardal gibi soslarla hazırlanan mezeler mideyi bozabilir ve sindirim sistemini yorabilir. Bu nedenle asla kullanılmamalıdır. Makarna, pilav ve ekmek gibi besinler çok iyi birer karbonhidrat ve enerji kaynağıdır ancak mümkün olduğunca az miktarda yenilmelidir. Eğer menüde bulunacaksa da pirinç yerine bulgur, beyaz ekmek yerine de tam tahıllı olanlar tercih edilmelidir.
Mide sağlığınız için şekerli gıdalardan uzak durun
Çok tatlı ve şerbetli gıdalar da yüksek enerji içerdikleri için kan artışına sebep olabilir. Aynı durum çikolatalı besinler için de geçerlidir. Çikolata içerisinde yüksek miktarda doymuş yağ olduğundan çok tüketilmemelidir. Bu besinler yerine sütlü ya da meyve ile hazırlanmış tatlılar tercih edilmelidir. Ayva tatlısı, kabak tatlısı ya da meyveli muhallebi gibi tatlılar yılbaşı gecesi için uygun bir seçim olacaktır.
Çerez tüketiminde miktar önemli
Yılbaşı gecesinin vazgeçilmezlerinden olan kuruyemişler, faydalı olmalarına rağmen içerdikleri yağ oranı nedeniyle sınırlı miktarda tüketilmelidir. Bu sebeple badem, ceviz ve kuru üzüm, leblebi gibi besin değeri zengin olan kuruyemişler yenilmelidir. Cips gibi besinlerden uzak durulmalıdır. Yılbaşı gecesi sıvı tüketimine de dikkat edilmelidir. Bol bol su içilmeli ve alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır. Çünkü alkol kullanımı vücutta ödeme neden olabilir. Alkollü içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları, ayran ya da şıra tarzı içecekler tüketilebilir.
Kronik hastalar, diyabetliler ve yaşlılar risk grubu
Yılbaşında özellikle kalp, böbrek veya karaciğer hastalığı olan kişilerin, diyabet diyeti ya da özel diyet uygulayan hastaların ve yaşlıların beslenme düzenlerine çok dikkat etmeleri gerekir. Bu kişilerin mevcut diyetlerine uyması oldukça önemlidir. Çok yağlı, tuzlu ve şekerli yiyeceklerin tüketilmesi, alkol kullanımı ve atıştırmalıklar, kronik hastalığı olan kişilerde ve yaşlılarda sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu kişilerde tansiyon artışı, hazımsızlık, şekerde yükselme, el ve ayaklarda şişme, sindirim problemleri, uyku bozuklukları, ishal/kabızlık gibi sağlık sorunları görülebilir.
Yılbaşı ertesi güne daha enerjik başlayabilmek için..
Yılbaşı ertesi güne daha rahat ve enerjik başlayabilmek için salatalık, domates ve peynir gibi hafif kahvaltılıklardan oluşan bir menüyle metabolizma canlandırılabilir. Öğle ve akşam yemeklerinde ise sebze ağırlıklı beslenilmeli, vücutta biriken toksinleri atabilmek içinse yoğurt ve taze meyveler yenilmelidir. Ara öğünler atlanmamalı, gün içerisinde su tüketimi ihmal edilmemelidir. Su dışında ıhlamur, adaçayı, papatya gibi bitki çayları da içilebilir. Ayrıca hafif tempoda yapılan yürüyüşler de sindirimi kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır.