ÇAĞIN HASTALIĞI: HBS

Birçoğumuz kronik, mevsimsel ya da stres ve yediklerimize bağlı çeşitli mide problemleri yaşıyoruz. HBS ise söz konusu problemlerden en sık rastlanılanı… Peki; her kramp, kabızlık ve şişkinlik belirtisi HBS (Hassas Bağırsak Sendromu) mu? Veriler bunu gösteriyorsa, yapmamız gerekenler neler? Sizin için uzmanlara sorduk. ‘TUVALETE ÇIKAMIYORUM’ Her beş kişiden birinin kabızlık şikâyeti olsa da; üzerinde fazla durmuyor ve doktora gitmeyi gereksiz buluyor. Londra Üniversitesi Hastanesi’nden Gastroenterolog Dr. Anton Emmanuel; “Sadece yüzde 30’luk bir kesim her gün tuvalete çıkabiliyor. Ancak normal olanı günde üç kez çıkmak değil, haftada iki kez çıkmak da normal” diyor ve ekliyor; “Şayet kabızlığınız iki hafta ya da daha fazla sürüyorsa, bu konuda daimi zorluk yaşıyorsanız yardım alın.” Söz konusu durumda doktorunuz kan oranlarınıza ya da dışkınızda kan olup olmadığına bakacaktır, hatta tiroit seviyenizi gözlemleyecektir. Yüzde 40’lık bir kesim lif açısından zengin olan meyveler, yulaf, sebze tüketip, Metamucil gibi lif takviyeleri alarak soruna doğal açıdan engel oluyor. Diğer yüzde 20’lik kesim ise sorunu tuvalet alışkanlıklarını değiştirerek gidermeye çalışıyor. Dr. Emmanuel bu konuyla ilgili şu yorumu yapıyor; “Tuvaletiniz geldiğinde beklemek yerine ihtiyacınızı hemen giderin. Tuvaletinizi yaparken zorlanıyorsanız bacaklarınızı yukarı kaldırmayı deneyin ya da ayaklarınızın altına bir tabure yerleştirin. Kullandığınız müshil ve yumuşatıcılara da dikkat etmenizde fayda var; bunlar her ne kadar tuvalete çıkmanızı kolaylaştırsa da bazen ağrıların ve şişkinliğin artmasına da neden olabilirler. ‘Prokinetik’ denen ve incebağırsak kasılmalarının ritmini bozmadan sıklığını artıran yeni ilaçlar da müshile nazaran daha etkili. Eğer diyet uyguluyorsanız ya da beslenme tarzınızı değiştirdiyseniz de bir uzmana danışmanızda fayda var.” ‘YEMEK SONRASI ŞİŞKİNLİK YAŞIYORUM’ “Eğer yemek yedikten sonra üzerinizdeki giysinin sizi sıktığını hissediyorsanız gıda duyarlılığı yaşıyor olabilirsiniz” diyor Diyetisyen Helen Bond. Bunun dışında karın ağrısı, baş dönmesi, şişkinlik ve ishal gibi belirtiler de yaşamanız olası… Ancak bazı yiyecek gruplarını tüketmeyi bir kenara bırakmadan önce bir uzmana danışmanızda fayda var. Helen’a göre HBS’nu tedavi etmenin en etkili yöntemi Fodmap Diyeti… Bu diyet sıkı bir denetim altında uygulanıyor ve süt, suni tatlandırıcı, bazı meyve tohumları ve sebzeler gibi değişik yiyecekleri tamamen eliyorsunuz. Böylelikle sekiz hafta boyunca mideyi tetikleyerek sorunu keşfetmeye çalışıyorsunuz. Doktorlar dünya nüfusunun neredeyse yarısının laktoz duyarlılığı yaşadığını dile getiriyorlar. Helen Bond; “GP’nize (Gastrik Plikasyon) bakarak bunu test ettirebilirsiniz. Kimileri keçi sütüne daha dayanıklıdır. Yemekten önce nane yağı kapsülleri kullanmak hissettiğiniz şişkinliği azaltamaya yardımcı olabilir” diyor. ‘KARINIMIN ALTINDA AĞRI OLUYOR’ Birmingham Hastanesi’nden Jinekolog Gabrielle Downey; “Doktorlar kimi zaman rahim dokularının rahim dışında, yumurtalıklarda da büyüdüğü hastalık Endometriyozis ile HBS’yi karıştırabiliyorlar. Bu hastalık kadınların yüzde onunda görülüyor ve leğen kemiklerinde ağrıya neden oluyor. Doktorunuz size östrojen kontrolü için ilaç yazabilir, bu da Endometriyozis’inizi daha da azdırabilir. Doktorunuz ilaç yazmadan önce PID’nizin (Pelvik Enflamatuar hastalık) olup olmadığını da kontrol ettirmelisiniz çünkü bu da karın ağrısına ve mide rahatsızlıklarına neden olabilir” diyor. 40 yaş altında nadir olarak gözükse de yumurtalık kanseri de HBS ile karıştırılabiliyor. Eğer 12 haftalık dönemde sık sık fazla şişkinlik, kramp, ishal ve çabuk doymaktan şikâyetçiyseniz doktorunuzun yumurtalık kanserini araştırması da iyi olabilir. Aynı zamanda, midenizdeki şişkinlik kalıcı gibi gözüküyorsa ve ailenizde kanser riski varsa, kontrol ettirmenizde fayda var.” ‘STRES MİDEME VURUYOR’ Mide Hastalıkları ve Medikal Bitki Uzmanı Sarah Bowles Flannery; “Yalnız değilsiniz; stres gerçekten de HBS’nu tetikleyebiliyor” diyor. Mutluluk hissini artıran seratonin hormonunun yüzde 90’ı midede oluşuyor. Bu nedenle mide sorunları kişiyi direkt duygusal açıdan da etkiliyor. Dolayısıyla stres altındayken yeterli miktarda sindirme enzimi üretilemiyor, bu da HBS’na yol açabiliyor. Şişkinliğe bitkisel çözüm için yılan otunun suyundan on damlayı, bir bardak suya karıştırarak içebilirsiniz. Gaz problemi için rezene ve nane çayı, kabızlık için de bir çay kaşığı karaağaç özlü tozu su ile karıştırmak da yararlı olabilir.” ‘İSHAL OLDUĞUMDA BİR TÜRLÜ GEÇMİYOR.’ Dr. Sohail Butt; “İshaliniz üç haftayı geçtiyse, hızlı kilo verip kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız çölyak hastalığı yaşıyor olabilirsiniz” diyor. Bu hastalık yulaf, çavdar gibi yiyeceklerde bulunan glüten duyarlılığından oluşur ve besinin emilmesini engelleyebilir. “Eğer HBS semptomlarınız karın ağrısı, kabızlık gibi belirgin semptomlar göstermiyorsa, doktorunuzdan çölyak hastalığı testi yaptırmasını isteyebilirsiniz, bu da HBS ile karıştırılabilen yaygın bir hastalıktır.”  Glütensiz diyetler de, bir yıl gibi bir süre içerisinde rahatsızlığınızı giderebilir.  Bunun dışında çoğu sebze, meyve, protein ve tohumlar glütensizdir. Özellikle dışkınızda kan varsa doktorunuz bu hastalıkla birlikte ülser ve Crohn hastalığınızın olup olmadığına da bakmalıdır çünkü bunlar da mide rahatsızlıklarına neden olabilirler. ‘ÇOK GAZIM VAR’ Good Gut Healing adlı kitabın yazarı Kathryn Marsden; “Gaz hepimizin sorunu ama bir gaz var, bir de gaz! Eğer bir saat içinde birden fazla gaz çıkarıyorsanız ve kokusu sizi rahatsız ediyorsa bağırsaklarınızdaki iyi huylu bakteri sayısı az demektir” diyor. Midemizde yaklaşık 500 bakteri yaşıyor. Antibiyotikler ve stres de ‘sağlıklı olmayanların’ çoğalmasına neden oluyor. Bunlar genellikle koku yayıyorlar ve beraberinde ishal, kabızlık hatta egzama gibi cilt problemlerini de getiriyorlar. Bazı araştırmalar yoğurtlu probiyotik içeceklerin bu sorunu çözmekte işe yaradığını gösteriyor. “İçinde acidophilus ve bifidobacterium bakteriler barındırdığı için yoğurt ideal çözüm. Bununla birlikte badem, kuru üzüm, ay çekirdeği ve domates gibi prebiyotik yiyecekler de iyi huylu bakterilerin büyümesine yardımcı olur. HBS İÇİN NELER YAPILABİLİR? Beş kişiden biri HBS’dan muztarip… Bu nedenle çekingen davranmayın! * SPESİFİK OLUN “Midemde hafif bir rahatsızlık hissediyorum tarzı cümleler yerine semptomlarınızı sıralayın, tuvalete çıktığınızda yaşadığınız rahatsızlıkları mutlaka dile getirin” diyor Dr. Anton Emmanuel. Ağrınız oluyor mu? Günde ya da ay boyunca ne sıklıkta şişkinlik yaşıyorsunuz? Bu gibi sorulara vereceğiniz cevaplar çok önemli… * NE HİSSETTİĞİNİZİ İYİ İFADE EDİN “HBS belirtileriniz artmaya başladığında bu sizi dışarı çıkmaktan alıkoyuyorsa mutlaka dile getirin” diyor Anton Emmanuel. Bir ay boyunca nerede ne yediğinizi, semptomlarınızı ve midenizin bunlara nasıl tepki verdiğini gösteren bir defter tutmanız, bunu da doktorunuzla paylaşmanız işinizi kolaylaştırabilir. * KULLANDIĞINIZ İLAÇLARI BELİRTİN “Doktorunuza denediğiniz tedavi yöntemlerini ve sonuçlarını aktarın. Müshil kullanmanız ya da tuvalete daha rahat çıkmak için denedikleriniz hayati bir önem taşıyor olabilir” diye uyarıyor Emmanuel.