Y kuşağını (ve diğer herkesi) her fırsatta strese sokan tükenmişlik sendromunun teşhis edilebilir bir sağlık problemi olduğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylandı.
Bu durum “yönetilmeyen kronik işyeri stresinin” neden olduğu bir tıbbi tanı değil, bir sendrom olarak adlandırılıyor. DSÖ’nün en son teşhis kılavuzu, kriterleri “enerji tükenmesi veya tükenme hissi”, “kişinin işine karşı psikolojik bir uzaklık hissetmesi”, kişinin işine ilişkin olumsuz kötümser duygular beslemesi” ve “düşük mesleki etkinlik” olarak sıralamakta. Makale, tükenmişlik sendromu teşhisi konulmadan önce doktorların anksiyete ve depresyon gibi benzer rahatsızlıkları elemesi gerektiğini söylüyor.
Tükenmişlik sendromunun aşamaları
Tükenmişlik sendromu aniden başlayan bir durum değildir. Düşünceleriniz, duygularınız ve eylemleriniz aşama aşama ilerler. İlk zamanlar çok fazla hissetmeseniz bile sonunda mesleki görevlerinizi yerine getirmeyi zorlaştıran bir seviyeye gelebilirsiniz.
Balayı evresi
Bir evlilikteki balayı evresi gibi, bu evre de iyimserlik ve enerji duygusuyla gelir. İster yeni bir işe başlıyor olun, ister yeni bir görevi yerine getiriyor geliyor olun, kendinizi yeterli ve tatmin olmuş hissedeceğiniz yaratıcı süreçlere girmeniz normaldir.
Stres aşamasının başlangıcı
Sonunda balayı evresi sona erer ve strese girmeye başlarsınız. Gününüzün her saniyesi stresli değildir, ancak zaman zaman hissedersiniz. Bu aşama başladığında, herhangi bir fiziksel veya zihinsel belirti ortaya çıkabilir. İşlerinizi yaparken odağınızı daha kolay kaybetmeye başlayabilir veya daha az üretken olabilirsiniz. Fiziksel olarak, kronik bir yorgunluk başlayabilir, bu da uyumayı veya iş dışındaki aktivitelerden zevk almayı zorlaştırabilir.
Kronik stres evresi
Stresin daha kalıcı veya kronik hale geldiği bir noktaya ulaşacaksınız. Baskı arttıkça, stresin işinizi sürekli olarak etkilemesi muhtemeldir. İşinize ilgisiz hissedebilir, işinizi zamanında tamamlamakta zorlanabilir, işe geç kalabilir veya işleri erteleme eğimli olabilirsiniz. Sosyal hayatınızda işinizle alakalı konuşmak istemeyebilirsiniz. Diğer durumlarda iş arkadaşlarınıza sinirlenebilir ve tartışma içine girebilirsiniz. Bazen bu duygular sizi eve kadar takip eder ve arkadaşlarınız ve ailenizle olan ilişkilerinizi etkileyebilir.
Tükenmişlik aşaması
Bu aşama artık normalde yaptığınız gibi çalışamayacağınız zamandır. İş yerindeki sorunlar, sizi takıntı haline getirdiğiniz noktaya kadar sizi tüketmeye başlar. Bazen, kendinizi uyuşmuş hissedebilir ve kendinizden aşırı derecede şüphe duyabilirsiniz. Fiziksel semptomlar yoğunlaşacak ve kronik baş ağrılarına, mide sorunlarına ve gastrointestinal sorunlara yol açacaktır. Arkadaşlarınız ve aile fertleriniz de davranış değişikliklerinizi fark edebilir.
Alışılmış tükenmişlik aşaması
Tükenmişlik tedavi edilmezse günlük yaşamınızın bir parçası haline gelebilir ve sonunda endişe veya depresyona yol açabilir. Çalışmanızı engelleyen kronik zihinsel ve fiziksel yorgunluk yaşamaya da başlayabilirsiniz.
Tükenmişlik sendromunun belirtileri
Tükenmişlik sendromunun belirtileri, içinde bulunduğunuz durumun hangi aşamasında olduğunuza göre değişir. Genel olarak, farkında olmanız gereken üç belirti vardır: tükenmişlik, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda azalma.
Tükenmişlik: Bu yorgunluk hem zihinsel hem de fiziksel olarak kendini gösterir. Tipik olarak sahip olduğunuz enerji, kalıcı bir tükenme ile zaptedilir.
Duyarsızlaşma: Bu bir kayıtsızlık hissidir. Başka bir deyişle, uyuşmuş hissetmeye başlarsınız. Örneğin, içsel çalışmalarınızda daha alaycı olabilir veya insanlarla etkili iletişim kurma yeteneğinden yoksun olabilirsiniz.
Azalan kişisel başarı/performans: Bu, işinizin yetersiz olduğunu ve işinizi yapamayacak durumda olduğunuzu hissettiğinizde ortaya çıkma eğilimindedir. Örneğin, daha önce keyif aldığınız işten artık zevk almayabilirsiniz. Yaratıcılığınız azalabilir ve konsantre olmanız zorlaşabilir.