Bazı meslekler neden hâlâ erkeklerle özdeşleştiriliyor? Erkek mesleği ya da kadın mesleği gibi tekdüze atamalarda bulunmak neden günümüzde bile bu kadar yaygın?
Kökleri yüzyıllara dayanan toplumsal kalıplar; bilimi, mühendisliği, hatta matematiği “erkek işi” olarak kodlamış durumda. Mesleklerin cinsiyetsiz bir şekilde algılanması için öncülük eden STEM kadınları, geçmişten günümüze meşale taşıyıcılığı yapıyor.
STEM terimi, “science, technology, engineering, mathematics” yani “bilim, teknoloji, mühendislik, matematik” alanlarının baş harflerinden oluşuyor. STEM kadını ise, bu sektörde çalışan kadınları ifade ediyor.
Tarih boyunca “erkek işleri” algısı
Orta Çağ’dan itibaren bilim, teknoloji ve mühendislik gibi alanlar; eğitim ve erişim imkânlarının çok büyük bir oranda yalnızca erkeklere sunulmasıyla bu alanlar ataerkil bir düzenle özdeşleşti. Örneğin, 19. yüzyılda bilgisayar biliminin öncüsü Ada Lovelace, olağanüstü başarılarına rağmen kendi çağında yeterince tanınırlığa erişemedi, çünkü çalışma yaptığı alanda kadınlar “uygun” görülmüyordu.
Havacılık mühendisliğinden uzay bilimlerine, yıllarca erkeklerin adları öne çıkarılırken kadınlar geri planda tutuldu. Ancak, bu durum kadınları mücadeleden vazgeçirmedi: NASA’da çalışan matematikçi Katherine Johnson, astronotların güvenle uzaya gitmesini sağlayan hesaplamalarıyla hem kadın dünyasında hem de bilimde bir devrim yarattı.
Mesleklerin “erkek işi” olarak algılanmasının altında yatan bir diğer önemli sebep de çocukluktan itibaren empoze edilen unsurlar, yani kadınların temsiliyet eksikliği. STEM sektörünün erkek egemen bir alan olarak görülmesiyle dile yerleşen “bilim adamı” ifadesi, yeni yeni “bilim insanı” olarak değişiyor. Çocukken izlediğiniz çizgi filmlerde bile mühendis ya da bilim insanı rolündeki karakterlerin çoğunluğunun erkek olduğunu fark etmiş miydiniz?
STEM’de başarı, cinsiyetten bağımsızdır!
Analitik düşünce, yaratıcılık ve disiplin gerektiren bu sektörde, aranılan niteliklerin cinsiyetle hiçbir ilgisi yoktur. Günümüzde de bu kalıpları yıkmaya cesaret eden kadınların sayısında bir artış görüyoruz. Yorumlarda her ne kadar “Bu iş kadınlara göre değil!” cümlesine rastlasak da, sosyal medya bu noktada büyük bir gücü temsil ediyor.
Instagram’daki STEM influencer’ları ve TikTok’ta bilim deneylerini ve laboratuvarlarını paylaşan kadınlar, bu mücadeleye başka bir boyut kazandırıyor. Mühendis bir kadın olmayı anlatan videolarıyla viral olan içerik üreticiler, dijital bir şekilde genç kızlara ilham olmanın ve güç vermenin yolunu buluyor.
Bugün STEM’de çalışan her kadın, geçmişte kendisine bu fırsatı tanımayan ataerkil sisteme bir meydan okumada bulunuyor.
İlginizi çekebilecek bir diğer yazı >>>>> İş hayatında kadınlar neden yeterince iyi görülmüyor?
Kapak: Pexels
