Yazmakโฆ Tรผrkiyeโde ifade รถzgรผrlรผฤรผnden geriye kalanlarฤฑ bu yazฤฑda tartฤฑลmayacaฤฤฑm ancak bu รผlkede kadฤฑn gazeteci olmak ne demek, neler hissettiriyor, neler gerektiriyor sorularฤฑna bulduฤum cevaplarฤฑ sizlerle paylaลacaฤฤฑm. Herhangi bir konuda fikrini aรงฤฑkรงa savunduฤu iรงin tepki รงeken kadฤฑn gazeteciler bu kez bizim haber kaynaฤฤฑmฤฑz oldu. Benim gรถzรผmde gazeteci olmak รผlkenin objektif gรถzรผ, gรผรงlรผ sesi, gรผndemin kalp atฤฑลฤฑ olmak demek. Bu รผlkede kadฤฑn gazeteci olmak ise bunlardan รงok daha fazlasฤฑ demek. Farklฤฑ gรถrรผลlere sahip รผรง kadฤฑn gazetecinin sรถylediklerini aktaracaฤฤฑm.
Onlarฤฑn bir diฤer ortak noktasฤฑ da rรถportaj sฤฑrasฤฑnda dahi kendilerini ifade etmek adฤฑna duyduklarฤฑ heyecan ve gรถzlerinin en derinlerinde meslekleri adฤฑna duyduklarฤฑ aลkฤฑn yarattฤฑฤฤฑ o sonsuz pฤฑrฤฑltฤฑโฆ ย Ece รremez
NAZLI ILICAK
Gazeteciliฤi neden seรงtiniz? Duygusal aรงฤฑdan sizi bu mesleฤe iten neydi?
Aklฤฑmda hiรงbir zaman gazetecilik yapmak yoktu. Notre Dame de Sionโdan mezun olduktan sonra Lozanโda Siyasal Bilimler okudum. Siyasete ilgim vardฤฑ รงรผnkรผ babam 27 Mayฤฑs olayฤฑnda bakandฤฑ ama cezaevine girdi, Yassฤฑ Adaโda yattฤฑ, yargฤฑlandฤฑ. รniversitede kalabildim, siyaset yapabilirdim ya da diplomaside yer alabilirdim ama Kemalโle evlenince yazฤฑ yazma arzusu duydum. รnce; 27 Mayฤฑs Yargฤฑlanฤฑyor diye bir kitap yazdฤฑm. 27 Mayฤฑsโta hem rol alanlarla hem maฤdurlarla konuลtum. Gรผzel bir rรถportaj kitabฤฑ oldu. Bunu 1974 yฤฑlฤฑnda yayฤฑnladฤฑk. O zamana kadar aradan 14 yฤฑl geรงmesine raฤmen 27 Mayฤฑs tabuydu. Ses de getirdi. Sonra; โAcaba kรถลe yazabilir miyim?โ dedim รงรผnkรผ ilgi duyuyordum siyasete. Kemal de bรถyle bir imkรขn verdi ve baลladฤฑm.
Yaklaลฤฑk iki ay รถnce gazete ile yollarฤฑnฤฑz ayrฤฑldฤฑ. Bunun inandฤฑฤฤฑnฤฑz doฤrularฤฑ, dรผลรผnceleri aรงฤฑkรงa savunduฤunuz iรงin olmasฤฑ size neler hissettirdi? Haberi ilk aldฤฑฤฤฑnฤฑz zaman neler dรผลรผndรผnรผz?
Bir deฤerlendirme ve yorum farkฤฑ ortaya รงฤฑktฤฑ. 17 Aralฤฑkโa kadar idare ediyorduk kฤฑsmen รงรผnkรผ ben genellikle AKPโyi destekleyen biriyim ama mesela Gezi olaylarฤฑndaki tavrฤฑnฤฑ eleลtirdim. Gezi bittikten sonra baลka bir siyasi olay tartฤฑลฤฑlmaya baลlandฤฑ o noktada da destek verdim. Bรถyle bir gidiลat varken 17 Aralฤฑkโta mรผthiล bir yolsuzluk olayฤฑ ortaya รงฤฑktฤฑ. Zaten benim son yazฤฑm 18 Aralฤฑk tarihini taลฤฑyor, ondan sonra da ayrฤฑlmak durumunda bฤฑrakฤฑldฤฑm รงรผnkรผ anlaลฤฑldฤฑ ki benim yolsuzluk olayฤฑna bakฤฑล aรงฤฑm bir yolsuzluk baฤlamฤฑnda oldu. โYani bir paralel devlet var, darbe yapmak istiyorโ diye dรผลรผnmedim. Bรถyle bir fikre inanmam ve savunmam dรผลรผnรผlemez, inanmฤฑyorum รงรผnkรผ. Onlar da militanca bir tavฤฑr takฤฑndฤฑlar. Belirli bir ideolojiye ve inanca mรผthiล bir aฤฤฑrlฤฑk veriyorlar. Yolsuzluktan ziyade hรผkรผmete karลฤฑ bir komplo tezi iลleniyor, o bakฤฑmdan zaten benim yazmam dรผลรผnรผlemezdi. Onlar da bunu gรถrdรผler ve iลime son verdiler.
Sizce Tรผrkiyeโde kadฤฑn gazetecilerin sesini duyurmasฤฑ aรงฤฑsฤฑndan bir ilerleme oldu mu? รzgรผrce yazabilmek aรงฤฑsฤฑndan nasฤฑl deฤerlendirirsiniz?
Erkekler รถzgรผrce yazarsa kadฤฑnlar da รถzgรผrce yazar.
Kadฤฑn gazeteciler tฤฑpkฤฑ birer hedef tahtasฤฑ gibi daha รงok eleลtiriye maruz kalฤฑyor mu sizce?
Kadฤฑnฤฑ eleลtirirken bel altฤฑndan vurmak daha kolay olabiliyor ama Tรผrkiyeโde erkek yazarlar iรงin รถzgรผrlรผk var, kadฤฑnlar kฤฑsฤฑtlanฤฑyor fikrinde deฤilim. Hedef tahtasฤฑ konusuna gelince, ben kendimi hedef tahtasฤฑ olarak gรถrmรผyorum ama anlattฤฑฤฤฑm ลartlarda artฤฑk Sabah ile yollarฤฑm ayrฤฑldฤฑ, onlar ayฤฑrdฤฑlar รงรผnkรผ yayฤฑn politikasฤฑ รงok farklฤฑ bir dรผzeye geldi. Tek noktaya ateล ediyorlar ve bir anlamda gazete belirli bir fikri kabul ettirmek รผzere รถrgรผtlenmiล durumda. Bรผtรผn yazarlar aynฤฑ istikamette yazฤฑ yazฤฑyorlar, farklฤฑ bir fikir duyunca ya hiรง yazmฤฑyorlar ya da tersini yazamฤฑyorlar. Bu durumda bana zaten tahammรผl edemezlerdi. Neticede bu bir ideolojik farklฤฑlaลma deฤil. Bir komplo teorisi olduฤuna asla inanmadฤฑm, iลte o noktada da bizim fikir ayrฤฑlฤฑฤฤฑ ortaya รงฤฑktฤฑ.
Bu savunduklarฤฑnฤฑz, aรงฤฑkladฤฑklarฤฑnฤฑz yรผzรผnden tepki รงektiฤinizde รงok รผstรผnรผze gelindiฤini dรผลรผndรผฤรผnรผz oldu mu yoksa gazeteciliฤin doฤasฤฑnda olan bir kaide mi bu?
Genel meslek hayatฤฑmda oldu tabii bรถyle tepkiler รงektiฤim. ฤฐnandฤฑฤฤฑm bir pozisyonu alฤฑyorum ve onu da sonuna kadar savunuyorum. Mesela 28 ลubatโta Akลam Gazetesiโnden yine bu yรผzden รงฤฑkarฤฑldฤฑm. Fettullah Hocaโyla bir rรถportaja baลlamฤฑลtฤฑk, konu baลรถrtรผsรผ meselesiydi, onlarฤฑ savunuyordum. Askerlerin 28 ลubatโtaki siyasete mรผdahalesine karลฤฑydฤฑm, bu yรผzden iลten รงฤฑkarฤฑldฤฑm. Parlamentoโda da aynฤฑ ลey oldu, orada da laiklik karลฤฑtฤฑ bir eylemim olduฤunu sรถyleyemem. Bรผtรผn fikir hayatฤฑm boyunca hiรงbir gรผn laik cumhuriyete karลฤฑ asla tavฤฑr almadฤฑm en azฤฑndan bundan dolayฤฑ yargฤฑlanabilirdim ama yok, bรถyle bir iddia ile karลฤฑlaลmadฤฑm. Benim sarf ettiฤim bir cรผmleyi almฤฑลlar iddianamede, ben baลรถrtรผlรผ insanlara demiลim ki; โHem รผniversiteye gitme hakkฤฑnฤฑz hem parlamentoya girme hakkฤฑnฤฑz bir gรผn gelecek gerรงekleลecek. Baลรถrtรผnรผzle memur da olabilirsiniz.โ Nitekim de bugรผn oldu bu dediklerim. Bunu demek laikliฤe karลฤฑ bir tavฤฑr iรงinde cezalandฤฑrmak demek deฤildir ama benim parlamentodaki gรถrevim siyasi yasaklฤฑ olarak sona erdirildi. ฤฐki yฤฑl milletvekilliฤi yapabildim. Bรถyle durumlarla karลฤฑlaลฤฑyorum tabii ki ama nakavt da olmuyorum.
Bir gazeteciyi siz nasฤฑl tarif edersiniz? Sahip olmasฤฑ gereken en รถnemli รถzellikler neler olmalฤฑ?
Ben araลtฤฑrmacฤฑ gazeteciyim. Duyumlara hemen itibar etmem, sรถylenenleri kaynaฤฤฑndan araลtฤฑrmadan asla inanmam. รฤrenirim. Gazetecinin รงalฤฑลkan olmasฤฑ lazฤฑm! รลenmeyecek. Bana intikal eden bilgileri ben araลtฤฑrฤฑrฤฑm, ลรผphe duyarฤฑm. Bir de yazdฤฑklarฤฑnฤฑzฤฑ anlaลฤฑlabilecek bir dilde izah etmeniz gerekir. Bunun iรงin de รถnce sizin iyice รถฤrenip anlamanฤฑz lazฤฑm. Bakฤฑyorum bazฤฑlarฤฑ kendi anlamadฤฑฤฤฑ iรงin olayฤฑ รผstรผ kapalฤฑ gibi geรงmiล, nereye รงekeceฤi pek anlaลฤฑlmฤฑyor. Ben bรผtรผn yazฤฑlarฤฑmda bir bilgiye dayanarak olayฤฑ aktarฤฑyorum, eskiden neydi, bugรผne ne yapฤฑlmak isteniyor, etraflฤฑca anlatฤฑyorum. Tabii ki eksik taraflarฤฑm var. รrneฤin bazฤฑ gazeteciler Gezi Parkฤฑ olaylarฤฑ sฤฑrasฤฑnda tam haberin iรงine gidiyor. Ben yapmฤฑyorum onu. Gezi olaylarฤฑnda kaybedilen insanlar, haksฤฑz muameleye tabi tutulanlar, hapishaneye girenler var ama ben o tarz konulara รงok fazla girdiฤimi sรถyleyemem. Ben daha yoฤun siyasete giriyorum, diฤer konulara รงok yetiลemiyorum. Bu da benim eksiฤimdir.
Gazetecinin objektifliฤi konusunda ne dรผลรผnรผyorsunuz?
Her gazetecinin bir siyasi fikri olur ve รถzellikle bir siyaset yazarฤฑysanฤฑz bir fikrin olmamasฤฑ olamaz. Objektif olmak ลudur; doฤru bilgiler รผzerine yorum yapacaksฤฑnฤฑz. Doฤruyu saptฤฑrฤฑrsanฤฑz, olmamฤฑล bir vakayฤฑ olmuล gibi gรถsterirseniz bir de รผstรผne yorum yaparsanฤฑz objektif deฤil hatta iftira atmฤฑล olursunuz. Vicdanฤฑnฤฑz rahat ve adil olacaksฤฑnฤฑz, birini karalamak ya da kurtarmak รผzere dรผลรผncelerinizi ifade etmeyeceksiniz. Ben ลahsen objektif olmak adฤฑna hep ortadan konuลmaya karลฤฑyฤฑm. Ben haber yazmฤฑyorum ve bir kanaat รถnderiysem eฤer fikrimi aรงฤฑk seรงik ortaya koymak istiyorum. Ben objektif miyim? Kendime gรถre ben objektif davranฤฑyorum. Daha da objektif gรถrรผneyim diye inanmasam bile bir paralel devlet var รผstรผne yolsuzluk da var diyemem. Ben burada hakem deฤilim, kanaatimi en vicdani, en doฤru bildiฤim ลekilde ortaya koyarฤฑm. Bu meseleler komplo teorileri ile deฤil hukuk baฤlamฤฑnda รงรถzรผlรผr. Zaten ortaya bir yolsuzluk olayฤฑ รงฤฑkmฤฑล bir de ona paralel olarak paralel devlet var iddiasฤฑnฤฑ inandฤฑrฤฑcฤฑ bulmuyorum.
Gazeteciliฤin bu derece pamuk ipliฤine baฤlฤฑ olmasฤฑ sizi korkutmadฤฑ mฤฑ?
Yazarken sonrasฤฑnฤฑ รงok dรผลรผnmรผyorum. Yazmak bir anda boลalmak, rahatlamak benim iรงin. Kafama yatmayan bir hadise, yazฤฑya dรถktรผฤรผm zaman mรผthiล bir iรง huzur buluyorum. Yanlฤฑล yorumlar yapmฤฑล olabilirim, hataya dรผลmรผล olabilirim ama birine yaranmak, birinin gรถzรผne girmek gibi bir derdim hiรงbir zaman olmadฤฑ. Kendi vicdanฤฑm doฤrultusunda yazdฤฑm, bunun bir adฤฑm รถtesini dรผลรผnmedim. Fikirleriniz ne kadar dรผrรผst, okurlarฤฑnฤฑzฤฑn sayฤฑsฤฑ ne kadar fazla olursa olsun yine de tehlikeli bir madde gibi gรถrรผlรผyorsunuz bugรผn. Eskiden daha fazla rekabet ortamฤฑ vardฤฑ. ฤฐyi, gรถzde yazarlara รงok doฤrudan bir mรผdahale yoktu. Gazete patronlarฤฑ daha baฤฤฑmsฤฑz hareket edebiliyorlardฤฑ.
Teklif gelse tekrar bir gazetede yazmayฤฑ dรผลรผnรผr mรผsรผnรผz?
Tabii ki dรผลรผnรผrรผm, esas mesleฤim gazetecilik benim.
Bugรผne kadar iรงinde bulunduฤunuz en zor durum ne olmuลtu?
ฤฐlk baลladฤฑฤฤฑmda รzal bana รงok baskฤฑ uyguladฤฑ. Kemalโe de ekonomik baskฤฑ uyguladฤฑ. O zamanlar epey sฤฑkฤฑntฤฑlฤฑ gรผnler geรงirmiลtim. Benim yazmamฤฑ engellemeye gayret ettiler. Kemalโin benden boลanmasฤฑ iรงin bile baskฤฑ yaptฤฑlar. รyle zor bir dรถnemdi kiโฆ Yine 28 ลubat da รงok zor geรงti. Akลam Gazetesiโnin sahibi olan oฤlum Mehmet Aliโyle รงalฤฑลmak รผzere ve umutlarla gazeteye gelmiลtim ben de. Sonra gazetenin daฤฤฑtฤฑmฤฑnฤฑ durdurdular. Akลamโฤฑ da Karamehmetโe satmak zorunda kaldฤฑlar. Mehmet Aliโyi yรถnetimden uzaklaลtฤฑrdฤฑlar ve bรถylece benim de yazฤฑlarฤฑma son verildi. Hem ben hem oฤlum ortada kaldฤฑk. Epey zor gรผnler yaลadฤฑk. Sonra Yeni ลafakโta yazmaya baลladฤฑm. O zamanlar รงok kรถtรผydรผ, doฤru dรผrรผst bir evim yoktu, yalฤฑdan รงฤฑkmฤฑลtฤฑk, Kemal yeni vefat etmiลti, dayanacak kimsem yoktu. รok zor gรผnler yaลandฤฑ 28 ลubat sรผresince.
Bรผtรผn bu politik karmaลanฤฑn iรงinde kendinizi gรผรงsรผz hissettiฤiniz dรถnemler oldu mu?
Asla hissetmedim! Hatta daha az kadฤฑn gazeteci olduฤu iรงin nispeten erkeklerle kฤฑyasla, rekabet etmek ve รถn plana รงฤฑkmak daha kolay olmuล olabilir ama รถzellikle Tรผrkiyeโde kadฤฑnlarฤฑn iลi erkeklere gรถre daha zor! En baลta estetik bir beklenti var mesleฤinizi yaparken, bรผtรผn bunlar kadฤฑn gazeteci olmanฤฑn dezavantajlarฤฑ.
AYลENUR ARSLAN
Yaklaลฤฑk bir yฤฑl รถnce Medya Mahallesi maceranฤฑz bitti. Haberi aldฤฑฤฤฑnฤฑzda neler hissettiniz?
Kadฤฑn gazeteci olmak genellikle zordur. Muhalif gazeteciyseniz bu zorluk ikiye, รผรงe katlanฤฑr. Nazlฤฑโnฤฑn bu konu hakkฤฑnda รงok hoล bir itirafฤฑ vardฤฑr; bir gรผn ลรถyle sรถylemiลti; โSinema oyuncularฤฑ yรถnetmenlerinin, kadฤฑn gazeteciler genel yayฤฑn yรถnetmenlerinin yataฤฤฑndan geรงer. Bu benim iรงin doฤru รงรผnkรผ ben patronla evliyim.โ Patronla evlenmiลseniz ya da soyadฤฑ olan bir ailenin mensubuysanฤฑz size aรงฤฑlan kapฤฑlarla isimsiz bir gazetecinin karลฤฑlaลtฤฑฤฤฑ durumlar arasฤฑnda inanฤฑlmaz bir uรงurum vardฤฑr. รstelik bunun yetenekle, รงok รงalฤฑลmakla telafi edilemeyeceฤini de yฤฑllar iรงinde anlarsฤฑnฤฑz. Erkek gazetecilere gรถre daha az para verirler size. Erkeklere gรถre daha รงok รงalฤฑลmanฤฑz beklenir ve muadiliniz erkekler kaytarsa bile siz kaytardฤฑฤฤฑnฤฑzda; โฤฐลte kadฤฑn; aklฤฑ evinde, รงocuฤundaโ diye bir baลka standart getirirler. Buna yฤฑllar iรงinde ne demekse bir de โmuhalifโ gazeteci sรถzรผnรผ eklediler. Ben gazeteciyim ve soru sorarฤฑm ama soru sormak dahi tehlikeli ve yasak bir hale geldi ya da soru sorduฤum iรงin รถdรผl alฤฑr hale geldim. Medya Mahallesi tamamen bir sรผrprizdi benim iรงin รงรผnkรผ ekrana รงฤฑkmak gibi bir niyetim yoktu. Ancak Birand beni bir ลekilde bir nedenle tam da Mirgรผn Cabasโla Ruลen รakฤฑrโฤฑn karลฤฑsฤฑna aynฤฑ saatte ekrana sรผrdรผ. โNasฤฑl olsa yapamayacak, baลaramayacak, oradan sonra da gรถnderilirโ diye dรผลรผnรผyordu herkes. Ben de bunun bir lรผtuf olduฤunu hiรง dรผลรผnmedim, zaman iรงinde de รถyle olmadฤฑฤฤฑnฤฑ anladฤฑm. Kรถprรผden รถnceki son รงฤฑkฤฑล gibi beni Medya Mahallesi’ne vermiลlerdi ama รถyle olmadฤฑ program izlendi ve bayaฤฤฑ tuttu ama benim iรงeride yaลadฤฑฤฤฑm zorluklar devam etti. Yรถneticiler haber kanallarฤฑnda, gazetelerde gazeteciliฤi unutmuลlarsa veya vazgeรงmiลlerse, sorun yaratacak insanlardan kurtulmak istiyorlar. Medya bรผyรผk รถlรงรผde bu hale geldiฤi iรงin benden beklenen de bu oldu. O kadar tuhaf ki bana; โSen รงok muhalefet ediyorsunโ dediler. Ben de hep dedim ki; โHayฤฑr, herkes sustuฤu iรงin benim sesim baฤฤฑrฤฑyormuลum, militanlฤฑk yapฤฑyormuลum gibi รงฤฑkฤฑyor.โ Aslฤฑnda yapmam gerekeni yapฤฑyorum. Bunu gรถrmek miydi suรง? Evet, รถyleymiล. Medya bu deฤil, gazetecilik bu deฤil.
Yani sizce bรผtรผn bunlar planlฤฑ mฤฑydฤฑ?
Cumhuriyet Gazetesiโne verdiฤim rรถportaj neden gรถsterildi. Bana programa neden iki kiลi devam ettiฤimizi soruyorlar. Ben de biraz daha dengeli olsun istedikleri iรงin diyorum. Vay efendim Akif รงok รผzรผlmรผล, รงok alฤฑnmฤฑล. Baลฤฑma bir parti komitesi diktiler de demiyorum ki, iki kiลi olsun dediler, mecbur olduฤumu sรถylediler ve รถnerilen isimleri gรถsterdiler. Planlฤฑ deฤildi belki ama benden kurtulmak iรงin ellerinden geleni yaptฤฑ bir takฤฑm insanlar. En baลta da haber genel yayฤฑn yรถnetmenimiz… Terlememek iรงin her ลeyi yaptฤฑ. โBana patrondan telefon getirtmeโ dedi her zaman. Telefon ederse etsin patron, ne olacak? Biz artฤฑk gazeteciliฤi bรถyle mi yapmaya baลladฤฑk? Artฤฑk รถyle bir boyuta gelmiลtik ki, โBiz gazetecilik yapmฤฑyoruz ki kardeลim!โ gibi konuลuyorlardฤฑ. โGazetecilikten sรถz edip durma! Sen yeni Tรผrkiyeโyi, yeni medyayฤฑ anlamadฤฑn mฤฑ?โ diyorlardฤฑ. Dolayฤฑsฤฑyla da ben orada fazla oldum ve gรผle gรผle dediler. Ben Akif Beki ile program yapmam. Zaten sonun baลlangฤฑcฤฑydฤฑ.
Siz ne dรผลรผnerek kabul etmiลtiniz bu programa รงฤฑkmayฤฑ?
รok tereddรผt ettim aslฤฑnda, arkadaลlarฤฑma danฤฑลtฤฑm. Kimileri sakฤฑn yapma dedi ama รถnemli bir bรถlรผm de yap hiรง deฤilse bu medyadan birileri bir ลeyler sรถylesin dedi. Ben de doฤrusu ne para ne maaล iรงin hakikaten saฤlฤฑฤฤฑm pahasฤฑna kabul ettim. รรผnkรผ oradan sonra kendimi parasฤฑz bir ลekilde medyanฤฑn dฤฑลฤฑnda buldum. Yani bu durumda 6 ay รถnce de kalฤฑrdฤฑm ama denemek istedim.
Bir rรถportajฤฑnฤฑzda ลรถyle demiลsiniz; โฤฐyi ki onlar benim adฤฑma karar aldฤฑ, ben bu sorumluluฤu รผstlenemezdim.โ Neden bรถyle sรถylemiลtiniz?
ฤฐnsanlara karลฤฑ bu sorumluluฤu alamazdฤฑm manasฤฑnda sรถyledim! Bugรผn herkes, Baลbakan dรขhil anladฤฑ ki haksฤฑz yere yatanlar var. Tam 16 yฤฑl รถnce hapse mahkรปm olan bir deniz subayฤฑ mesaj รงektiฤine dair delille yargฤฑlandฤฑ ve mahkรปm oldu. Meฤer o gรผn o saate TRT iรงin รงekilen bir belgeselde suyun altฤฑnda รงekimdeymiล. E gรผnaydฤฑn, bunu ben bir yฤฑl รถnce sรถylemiลtim. O zaman siz bana Ergenekoncu, Balyozcu, kafasฤฑ kesilecek korkunรง kadฤฑn muamelesi yapmฤฑลtฤฑnฤฑz.
O dรถnem size yazฤฑlan tweetโlerden birinde; โAyลenur Arslan hayatฤฑnda ilk kez iลsiz kaldฤฑฤฤฑna sevinmiลtirโ yazฤฑyor. Bu konu hakkฤฑnda neler sรถylemek istersiniz?
Sevinmek deฤil tabi ki… Ben 40 yฤฑl boyunca ลu ya da bu nedenle โallahaฤฑsmarladฤฑkโ deyip gittim. Hakikaten iลsiz kaldฤฑm. Aylarca bir dergi sรผrecinde saรงma sapan ลeyler yaลadฤฑm. Dergi รงฤฑktฤฑ ama bildiฤiniz asparagas dolu bir dergi รงฤฑktฤฑ. Oysa bana aktรผalite demiลlerdi. โFato menopoza girdiโ diye bir haber yaptฤฑlar. Fatma Girikโten sรถz ediyorlar. โNereden รงฤฑkarttฤฑnฤฑz? Rapor mu buldunuz? Bunun haber deฤeri mi var?โ dedim. Gelen cevap ลu oldu; โBaksana buradaki kรผรงรผk รงocuฤu nasฤฑl kucaklamฤฑล, menopoza girmese bรถyle iรงten kucaklar mฤฑ?โ O gรผn zaten istifa ettim. Yapamayacaฤฤฑnฤฑz yerler ve durumlar vardฤฑr, รงeker gidersiniz. Artฤฑk o kadar saฤlฤฑฤฤฑm bozulmaya baลlamฤฑลtฤฑ ki Medya Mahallesiโnde. Sevinmek deฤil bu yaลadฤฑฤฤฑm ama biraz rahat nefes alacaฤฤฑm dediฤim doฤrudur.
Gazeteci olmaya nasฤฑl karar verdiniz? Kaรง yฤฑl oldu?
40 yฤฑl oldu. ฤฐtiraf edeyim รงok bilinรงli bir seรงim deฤildi. ฤฐki rรผyam vardฤฑ biri tฤฑp diฤeri tiyatroydu. Sonunda bir ลekilde hayat beni bu yรถne sรผrรผkledi. Ama ลunu sรถylemeliyim ki bir gรผn bile piลman olmadฤฑm. Televizyon haberciliฤi, gazete haberi, haftalฤฑk, aylฤฑk dergi yazฤฑ iลleri mรผdรผrlรผฤรผ, sahada muavinlik her ลeyi ama her ลeyi yaptฤฑm medyada ama o kadar bรผyรผk bir aลkla yaptฤฑm ki bu yฤฑl 64โรผme giriyorum iลim beni hรขlรข heyecanlandฤฑrฤฑyor. Haberi koklamak, haberi aktarmak bizim iลimiz bu. Tฤฑpkฤฑ dรผnmรผล gibi hala o heyecanฤฑm var.
Peki, Tรผrkiyeโde kadฤฑn gazeteci olmaktan mutlu musunuz?
Tรผrkiyeโde kadฤฑn olmaktan mutlu deฤilim bir kere. Bu รผlkede kadฤฑn olmak รงok zor! Bunu bilen ve yaลayan biriyim. Gerรงekten inanmaz insanlar ama bir Nazlฤฑ Ilฤฑcak, bir Canan Barlas deฤilseniz yani bir soyadฤฑnฤฑz, aileniz yoksa arkanฤฑzda รงok zor. Gรผneri Civaoฤlu demiลti ki bana; โKฤฑzฤฑm senin ne soyadฤฑn var, ne soyadฤฑ olan bir kocan var, senin iลin รงok zor.โ รok รงalฤฑลฤฑrsฤฑnฤฑz tabii ama gide gide iki adฤฑm yer gidersiniz ama bir bakarsฤฑnฤฑz ki soyadฤฑ bilmem ne olan kiลi on kilometre รถtede mola vermiล bir de รผstรผne รงay iรงiyor.
Kadฤฑn gazetecinin bir fikri savunmasฤฑ, arkasฤฑnda durmasฤฑ sizce daha mฤฑ zor bu รผlkede?
Evet, daha zor. Kadฤฑn olduฤunuz zaman size bakฤฑลlar o kadar farklฤฑ oluyor ki. Aynฤฑ ateลle aynฤฑ fikri savunan bir erkeฤin yanฤฑnda siz cadฤฑ kalฤฑyorsunuz. Benimle ilgili algฤฑ ลรถyle oluลmuล; โAman Ayลenur Arslan รงok serttir, รงok cadฤฑdฤฑr!โ ลimdi dรผลรผnรผyorum da benimle birlikte รงalฤฑลan bir yฤฑฤฤฑn erkek meslektaลฤฑn birbirlerinin kafalarฤฑna kaset attฤฑฤฤฑnฤฑ, birbirlerini tokatladฤฑฤฤฑnฤฑ bilirim. Ben de en fazla ลรถyle demiลimdir; โArkadaลlar ลimdi bomba olup patlayacaฤฤฑm!โ Ama bu sรถzler sizi korkunรง, feci ve canavar yapar. Erkeklere tanฤฑnan tolerans asla hiรงbir kadฤฑna bu รผlkede tanฤฑnmaz. รstelik muadilim erkek meslektaลlar benim iki katฤฑ maaล alฤฑrken bunlar bu รผlkede oluyor.
Bugรผne kadar iรงinde bulunduฤunuz en zor durum ne olmuลtu?
ATVโden Starโa gittik, daha doฤrusu Ali Kฤฑrca tarafฤฑndan gรถtรผrรผldรผk bir ekip olarak. Hem habercilik anlamฤฑnda hem de Cem Uzan ile uฤraลmak ve aynฤฑ anda sorumluluklarฤฑmฤฑ yerine getirmek… Mรผthiล zor bir dรถnemdi.
Gazetecinin tarafsฤฑzlฤฑฤฤฑ konusunda neler dรผลรผnรผyorsunuz?
Gazetecilikte sadece tarafsฤฑz olmak deฤil mesele. Ben daha solda, daha sosyalist gรถrรผลe aรงฤฑk bir insanฤฑm ama asฤฑl derdim insan haklarฤฑ temelli bir aktivist olmak. ฤฐnsan hakkฤฑ bir kere adaletle baลlar. Adalet her ลeyin รผstรผndedir ve adaletin peลinde koลmaktฤฑr benim esas hedefim. รok kirletilmiล bir dรผnya. Patronlarฤฑnฤฑn yanฤฑndan ayrฤฑlmฤฑyorlar. Ben tarafฤฑm, hiรง de saklamadฤฑm. Bir de objektiflikten bahsediyorlar ya ne demek olduฤundan ลu kadarcฤฑk haberleri varsa ben neyim!
Bize iyi bir gazeteciyi nasฤฑl tarif edersiniz? รzellikleri neler olmalฤฑ?
Gazetecilik รงok heyecan vericidir, bir kere tarihe tanฤฑk oluyorsunuz. Gazetecilik bir kamu gรถrevidir. Tarihe karลฤฑ bir sorumluluktur. Neyin ne olduฤunu gรถrebilmek ve anlatabilmektir. Olanฤฑ sรถylemek illa bir ลeyin yanlฤฑsฤฑ olmak mฤฑdฤฑr? Ben gรถrmez ve sรถylemezsem bฤฑrak gazeteciyi, nasฤฑl bir insanฤฑm? Medya marifetiyle iktidar herkesi kandฤฑrฤฑyor. Medya da tembel olduฤu iรงin ya da iลine gelmediฤi iรงin bozmuyor, bรผyรผk รถlรงรผde bu yalana ortaklฤฑk ediyor.
Tรผrkiyeโnin gidiลatฤฑ ne yรถnde? Bizi nasฤฑl bir gelecek bekliyor?
Bu sorunun cevabฤฑna Geziโden รถnce รงok farklฤฑ bir cevap verirdim. Artฤฑk Tรผrkiye Geziโdeki genรงler sayesinde รงok gรผzel yerlere gidecek. Tรผrkiyeโde artฤฑk Gezi var. Bu kadar, รงok uzatmaya gerek yok.
Projeniz Kanal Sokak nasฤฑl gidiyor?
Yurt gazetesinin patronu bir televizyon kurulmasฤฑna รถn ayak oldu. Tuncay Mollaveisoฤlu ile iki kalas bir heves baลladฤฑk. Her gรผn ben Medya Mahallesiโni yapฤฑyorum. Kaktรผs รiรงeฤi diye bir film vardฤฑ, hayatta en sevdiฤim oyunculardan Ingrid Bergman oynamฤฑลtฤฑ. Yaลฤฑna raฤmen genรง duygularla aลฤฑk olan bir kadฤฑnฤฑ anlatฤฑyordu, ben de bunu mesleki anlamda yaลฤฑyorum. Kaktรผs รงirkin bir bitkidir, su istemez ama รงiรงek aรงar. Bizler kaktรผs gibiyiz zorluklara raฤmen รงiรงek aรงacaฤฤฑz.
Peki, bu sizi hiรง korkutmadฤฑ mฤฑ? Tavsiye vermek adฤฑna bize neler sรถylemek istersiniz?
Will Smithโin filminde sรถylรผyor bunu; โKorku bir gerรงekliktir, korkmaksa bir tercih!โ Korku var elbette ama korkuya raฤmen bir ลey yapฤฑp yapmamak senin tercihindir. Bu รผlkede 20โlerinde genรงler daraฤacฤฑna gรถnderildi. Onlarฤฑn hรผcreleri isyan etmemiล midir, korkmamฤฑล mฤฑdฤฑr? Onlar bu yaลadฤฑklarฤฑndan korkmamฤฑลken ben iลimi kaybetmekten korkarsam yazฤฑklar olsun bana. Hesap verecek olanlar korksun. CNN Tรผrkโte aldฤฑฤฤฑmฤฑn beลte birini alฤฑyorum ลimdi ama ne yapayฤฑm yaลamฤฑmฤฑ devam ettiriyorum. Korkmuyor muyum zannediyorsunuz, rรผyalarฤฑmda bazen gรถrรผyorum. Bir gidiyorum masam yok, iลime son verilmiล. Ben hep siyaset konuลan, Ergenekon, Balyoz anlatan, aktivist, รงatฤฑk kaลlฤฑ ve telaลlฤฑ bir kadฤฑn gibi gรถsteriliyorum. Aslฤฑnda bu hayatta en รงok sevdiฤim ลeylerden biri moda yarฤฑลmalarฤฑ ya da kriminal diziler izlemektir. Rihannaโdan ya da Justin Timberlakeโin en son kliplerinden haberdar olmaktฤฑr. Neredeyse One Direction รผyelerinin adlarฤฑnฤฑ bile sayabilirim. Bilimkurgu adฤฑna ne bulursam izlemeyi seviyorum.Tรผrkiyeโde bu kadar yakฤฑลฤฑklฤฑ ve gรผzel oyuncularฤฑn olmasฤฑ ile gurur duyuyorum. Kฤฑvanรง Tatlฤฑtuฤ Kelebeฤin Rรผyasฤฑโnda muhteลemdi. Bu iktidarฤฑn her ลeyine muhalifim รงรผnkรผ onlar hayattan zevk almayฤฑ gรผnah, ayฤฑp diye addediyor. El ele olmak bile ayฤฑp! Kendilerine gรถre kurduklarฤฑ dรผnyadaki yaลamฤฑ bize de dayatmak istiyorlar. Ben Ferit ลahenk gibi yaลamฤฑyorum. Haftanฤฑn dรถrt gรผnรผ Milanoโda kalฤฑp sonra gelip Baลbakanโa selam รงakฤฑp yola devam etmekle olmuyor bu iลler. Sokakta el ele, kol kola, dudak dudaฤa genรงleri gรถrรผnce gรผlรผmserken buluyorum kendimi.
BANU GรVEN
Gazeteciliฤe nasฤฑl baลladฤฑnฤฑz?
Kรผรงรผkken Can Akbelโin sunduฤu Gรผne Bakฤฑลโฤฑ hiรง sฤฑkฤฑlmadan, sonuna kadar merakla izlerdim. Eve Abdi ฤฐpekรงiโnin Milliyetโi girerdi. Ortaokula baลladฤฑฤฤฑm yฤฑl darbe oldu. O dรถnemin antidemokratik uygulamalarฤฑnฤฑ kayda geรงirdim. Liseden mezun olur olmaz kendimi okulun karลฤฑsฤฑndaki Cumhuriyet Gazetesi binasฤฑna attฤฑm. O รงatฤฑ altฤฑnda, iki dilde yayฤฑnlanan bir dergide รงalฤฑลmaya baลladฤฑm. Sanฤฑrฤฑm beni gazeteciliฤe iten baลlฤฑca etken haksฤฑzlฤฑklara tahammรผlsรผzlรผฤรผmdรผr. Bรถyle durumlarla ilgili farkฤฑndalฤฑk yaratma, sorgulatma ihtiyacฤฑmdฤฑr.
14 yฤฑl boyunca รงalฤฑลtฤฑฤฤฑnฤฑz NTV ile yaลadฤฑฤฤฑnฤฑz yol ayrฤฑmฤฑ sรผresince neler hissettiniz?
Benim gรถnderilmem, kanalฤฑ bekleyen deฤiลimin en gรถrรผnรผr habercisi oldu. Bunu baลka arkadaลlarฤฑn da iliลiฤinin kesilmesi izledi. Evet, 14 yฤฑl az deฤil, insan sรผrekli aynฤฑ yerde รงalฤฑลacak diye bir kural da yok ama gerekรงe politik olduฤunda iลler deฤiลir. รok kฤฑzdฤฑm elbette. โYฤฑllarca hep beraber emek vererek yarattฤฑฤฤฑmฤฑz รงok gรผzel bir deฤere yazฤฑk oluyor. Korkudan kendi รงocuklarฤฑnฤฑ yiyorlarโ diye dรผลรผndรผm.
Sizin yaลadฤฑฤฤฑnฤฑza benzer durumlar baลka birรงok kadฤฑn gazetecinin de baลฤฑna geldi. Sizce ana akฤฑm medya nereye doฤru yรถn deฤiลtiriyor?
Ana akฤฑm medya yelkenini ลiลiren rรผzgรขr nereden eserse o istikamete doฤru deฤiลtiriyor. Sadece kรถลe yazarlarฤฑ ya da ekranda gรถrรผnenler deฤil, gerรงekten habercilikten vazgeรงmeyenler ayฤฑklandฤฑ zaman iรงinde. Geรงenlerde Zaman Gazetesi bile ’28 ลubat’tan beter!’ manลetiyle รงฤฑktฤฑ. Hรผkรผmet yanlฤฑsฤฑ medya da cemaate รถzellikle yargฤฑ konularฤฑnda daha รถnce kulak tฤฑkadฤฑฤฤฑ argรผmanlarla saldฤฑrฤฑyor. Bazฤฑ ana akฤฑm medya kuruluลlarฤฑ ise kargaลadan istifade daha eleลtirel yayฤฑnlar yapmaya baลladฤฑlar. Gazeteciliฤin bu derece pamuk ipliฤine baฤlฤฑ olmasฤฑ mesleฤinizi yaparken korkutmadฤฑ mฤฑ sizi?
Gazeteciler Tรผrkiyeโde her zaman basฤฑn ve ceza kanunlarฤฑnฤฑn ya da iktidar odaklarฤฑnฤฑn nefesini enselerinde hissetmiลlerdir ama son zamanlarda durum iyice kรถtรผleลti. ฤฐลinden edilen gazetecilerin de cezaevine girenlerin de sayฤฑsฤฑ arttฤฑ ama gazetecilik hakikat iลidir. Bazฤฑ ลeyleri gรถze alabilenler var, alamayanlar var.
Tรผrkiyeโde kadฤฑn gazeteci olmak sizin iรงin ne anlam ifade ediyor?
Kadฤฑn gazeteciler cinsiyetรงi sรถylemlerle deฤersizleลtirilmek isteniyor. Erkek gazeteciler size รงamur atacaksa โekran gรผzeliโ gibi sฤฑfatlar kullanฤฑyorlar. Daha geรงenlerde en hafifinden โลapลalโ diyebileceฤim bir internet sitesinde benim iรงin โekranlarฤฑn en havalฤฑ spikeriydiโ ifadesini kullanmฤฑลlar. Yaptฤฑฤฤฑm iลi kadฤฑnlฤฑฤฤฑm รผzerinden kรผรงรผmsemeye รงalฤฑลฤฑyorlar. Saฤ olsunlar รงok gรผzel bir fotoฤrafฤฑmฤฑ koymuลlar ama.
Fikirlerinizi aรงฤฑkรงa sรถylemekten hiรง korkmadฤฑnฤฑz. Peki, yaลadฤฑklarฤฑnฤฑzdan รถtรผrรผ hiรง รงok รผstรผnรผze gelindiฤini dรผลรผndรผnรผz mรผ?
Sadece bana รถzgรผ bir durum olmadฤฑฤฤฑ iรงin buna ลaลฤฑrdฤฑฤฤฑm sรถylenemez. Kaldฤฑ ki bu memlekette daha รงok ciddi bedeller รถdemiล meslektaลlarฤฑmฤฑz ya da akademisyenlerimiz var. Daha รงok รงalฤฑลtฤฑฤฤฑm bazฤฑ kurumlarda yalnฤฑzlฤฑk duygusu yaลadฤฑm. รalฤฑลtฤฑฤฤฑm eski kurum deฤiลirken hak haberciliฤi yaptฤฑฤฤฑm iรงin benimle alay eden de oldu.
Bugรผne kadar iรงinde bulunduฤunuz en zor durum ne olmuลtu?
Leyla Zana’ya yayฤฑnฤฑmฤฑzฤฑn iptal olduฤunu sรถylemek zorunda kaldฤฑฤฤฑm zaman รงok zorlanmฤฑลtฤฑm. Sansรผr engelini geรงememiลtim ve aรงฤฑkรงasฤฑ รงok mahcup olmuลtum. โข
NAZLI ILICAK
Gazeteciliฤi neden seรงtiniz? Duygusal aรงฤฑdan sizi bu mesleฤe iten neydi?
Aklฤฑmda hiรงbir zaman gazetecilik yapmak yoktu. Notre Dame de Sionโdan mezun olduktan sonra Lozanโda Siyasal Bilimler okudum. Siyasete ilgim vardฤฑ รงรผnkรผ babam 27 Mayฤฑs olayฤฑnda bakandฤฑ ama cezaevine girdi, Yassฤฑ Adaโda yattฤฑ, yargฤฑlandฤฑ. รniversitede kalabildim, siyaset yapabilirdim ya da diplomaside yer alabilirdim ama Kemalโle evlenince yazฤฑ yazma arzusu duydum. รnce; 27 Mayฤฑs Yargฤฑlanฤฑyor diye bir kitap yazdฤฑm. 27 Mayฤฑsโta hem rol alanlarla hem maฤdurlarla konuลtum. Gรผzel bir rรถportaj kitabฤฑ oldu. Bunu 1974 yฤฑlฤฑnda yayฤฑnladฤฑk. O zamana kadar aradan 14 yฤฑl geรงmesine raฤmen 27 Mayฤฑs tabuydu. Ses de getirdi. Sonra; โAcaba kรถลe yazabilir miyim?โ dedim รงรผnkรผ ilgi duyuyordum siyasete. Kemal de bรถyle bir imkรขn verdi ve baลladฤฑm.
Yaklaลฤฑk iki ay รถnce gazete ile yollarฤฑnฤฑz ayrฤฑldฤฑ. Bunun inandฤฑฤฤฑnฤฑz doฤrularฤฑ, dรผลรผnceleri aรงฤฑkรงa savunduฤunuz iรงin olmasฤฑ size neler hissettirdi? Haberi ilk aldฤฑฤฤฑnฤฑz zaman neler dรผลรผndรผnรผz?
Bir deฤerlendirme ve yorum farkฤฑ ortaya รงฤฑktฤฑ. 17 Aralฤฑkโa kadar idare ediyorduk kฤฑsmen รงรผnkรผ ben genellikle AKPโyi destekleyen biriyim ama mesela Gezi olaylarฤฑndaki tavrฤฑnฤฑ eleลtirdim. Gezi bittikten sonra baลka bir siyasi olay tartฤฑลฤฑlmaya baลlandฤฑ o noktada da destek verdim. Bรถyle bir gidiลat varken 17 Aralฤฑkโta mรผthiล bir yolsuzluk olayฤฑ ortaya รงฤฑktฤฑ. Zaten benim son yazฤฑm 18 Aralฤฑk tarihini taลฤฑyor, ondan sonra da ayrฤฑlmak durumunda bฤฑrakฤฑldฤฑm รงรผnkรผ anlaลฤฑldฤฑ ki benim yolsuzluk olayฤฑna bakฤฑล aรงฤฑm bir yolsuzluk baฤlamฤฑnda oldu. โYani bir paralel devlet var, darbe yapmak istiyorโ diye dรผลรผnmedim. Bรถyle bir fikre inanmam ve savunmam dรผลรผnรผlemez, inanmฤฑyorum รงรผnkรผ. Onlar da militanca bir tavฤฑr takฤฑndฤฑlar. Belirli bir ideolojiye ve inanca mรผthiล bir aฤฤฑrlฤฑk veriyorlar. Yolsuzluktan ziyade hรผkรผmete karลฤฑ bir komplo tezi iลleniyor, o bakฤฑmdan zaten benim yazmam dรผลรผnรผlemezdi. Onlar da bunu gรถrdรผler ve iลime son verdiler.
Sizce Tรผrkiyeโde kadฤฑn gazetecilerin sesini duyurmasฤฑ aรงฤฑsฤฑndan bir ilerleme oldu mu? รzgรผrce yazabilmek aรงฤฑsฤฑndan nasฤฑl deฤerlendirirsiniz?
Erkekler รถzgรผrce yazarsa kadฤฑnlar da รถzgรผrce yazar.
Kadฤฑn gazeteciler tฤฑpkฤฑ birer hedef tahtasฤฑ gibi daha รงok eleลtiriye maruz kalฤฑyor mu sizce?
Kadฤฑnฤฑ eleลtirirken bel altฤฑndan vurmak daha kolay olabiliyor ama Tรผrkiyeโde erkek yazarlar iรงin รถzgรผrlรผk var, kadฤฑnlar kฤฑsฤฑtlanฤฑyor fikrinde deฤilim. Hedef tahtasฤฑ konusuna gelince, ben kendimi hedef tahtasฤฑ olarak gรถrmรผyorum ama anlattฤฑฤฤฑm ลartlarda artฤฑk Sabah ile yollarฤฑm ayrฤฑldฤฑ, onlar ayฤฑrdฤฑlar รงรผnkรผ yayฤฑn politikasฤฑ รงok farklฤฑ bir dรผzeye geldi. Tek noktaya ateล ediyorlar ve bir anlamda gazete belirli bir fikri kabul ettirmek รผzere รถrgรผtlenmiล durumda. Bรผtรผn yazarlar aynฤฑ istikamette yazฤฑ yazฤฑyorlar, farklฤฑ bir fikir duyunca ya hiรง yazmฤฑyorlar ya da tersini yazamฤฑyorlar. Bu durumda bana zaten tahammรผl edemezlerdi. Neticede bu bir ideolojik farklฤฑlaลma deฤil. Bir komplo teorisi olduฤuna asla inanmadฤฑm, iลte o noktada da bizim fikir ayrฤฑlฤฑฤฤฑ ortaya รงฤฑktฤฑ.
Bu savunduklarฤฑnฤฑz, aรงฤฑkladฤฑklarฤฑnฤฑz yรผzรผnden tepki รงektiฤinizde รงok รผstรผnรผze gelindiฤini dรผลรผndรผฤรผnรผz oldu mu yoksa gazeteciliฤin doฤasฤฑnda olan bir kaide mi bu?
Genel meslek hayatฤฑmda oldu tabii bรถyle tepkiler รงektiฤim. ฤฐnandฤฑฤฤฑm bir pozisyonu alฤฑyorum ve onu da sonuna kadar savunuyorum. Mesela 28 ลubatโta Akลam Gazetesiโnden yine bu yรผzden รงฤฑkarฤฑldฤฑm. Fettullah Hocaโyla bir rรถportaja baลlamฤฑลtฤฑk, konu baลรถrtรผsรผ meselesiydi, onlarฤฑ savunuyordum. Askerlerin 28 ลubatโtaki siyasete mรผdahalesine karลฤฑydฤฑm, bu yรผzden iลten รงฤฑkarฤฑldฤฑm. Parlamentoโda da aynฤฑ ลey oldu, orada da laiklik karลฤฑtฤฑ bir eylemim olduฤunu sรถyleyemem. Bรผtรผn fikir hayatฤฑm boyunca hiรงbir gรผn laik cumhuriyete karลฤฑ asla tavฤฑr almadฤฑm en azฤฑndan bundan dolayฤฑ yargฤฑlanabilirdim ama yok, bรถyle bir iddia ile karลฤฑlaลmadฤฑm. Benim sarf ettiฤim bir cรผmleyi almฤฑลlar iddianamede, ben baลรถrtรผlรผ insanlara demiลim ki; โHem รผniversiteye gitme hakkฤฑnฤฑz hem parlamentoya girme hakkฤฑnฤฑz bir gรผn gelecek gerรงekleลecek. Baลรถrtรผnรผzle memur da olabilirsiniz.โ Nitekim de bugรผn oldu bu dediklerim. Bunu demek laikliฤe karลฤฑ bir tavฤฑr iรงinde cezalandฤฑrmak demek deฤildir ama benim parlamentodaki gรถrevim siyasi yasaklฤฑ olarak sona erdirildi. ฤฐki yฤฑl milletvekilliฤi yapabildim. Bรถyle durumlarla karลฤฑlaลฤฑyorum tabii ki ama nakavt da olmuyorum.
Bir gazeteciyi siz nasฤฑl tarif edersiniz? Sahip olmasฤฑ gereken en รถnemli รถzellikler neler olmalฤฑ?
Ben araลtฤฑrmacฤฑ gazeteciyim. Duyumlara hemen itibar etmem, sรถylenenleri kaynaฤฤฑndan araลtฤฑrmadan asla inanmam. รฤrenirim. Gazetecinin รงalฤฑลkan olmasฤฑ lazฤฑm! รลenmeyecek. Bana intikal eden bilgileri ben araลtฤฑrฤฑrฤฑm, ลรผphe duyarฤฑm. Bir de yazdฤฑklarฤฑnฤฑzฤฑ anlaลฤฑlabilecek bir dilde izah etmeniz gerekir. Bunun iรงin de รถnce sizin iyice รถฤrenip anlamanฤฑz lazฤฑm. Bakฤฑyorum bazฤฑlarฤฑ kendi anlamadฤฑฤฤฑ iรงin olayฤฑ รผstรผ kapalฤฑ gibi geรงmiล, nereye รงekeceฤi pek anlaลฤฑlmฤฑyor. Ben bรผtรผn yazฤฑlarฤฑmda bir bilgiye dayanarak olayฤฑ aktarฤฑyorum, eskiden neydi, bugรผne ne yapฤฑlmak isteniyor, etraflฤฑca anlatฤฑyorum. Tabii ki eksik taraflarฤฑm var. รrneฤin bazฤฑ gazeteciler Gezi Parkฤฑ olaylarฤฑ sฤฑrasฤฑnda tam haberin iรงine gidiyor. Ben yapmฤฑyorum onu. Gezi olaylarฤฑnda kaybedilen insanlar, haksฤฑz muameleye tabi tutulanlar, hapishaneye girenler var ama ben o tarz konulara รงok fazla girdiฤimi sรถyleyemem. Ben daha yoฤun siyasete giriyorum, diฤer konulara รงok yetiลemiyorum. Bu da benim eksiฤimdir.
Gazetecinin objektifliฤi konusunda ne dรผลรผnรผyorsunuz?
Her gazetecinin bir siyasi fikri olur ve รถzellikle bir siyaset yazarฤฑysanฤฑz bir fikrin olmamasฤฑ olamaz. Objektif olmak ลudur; doฤru bilgiler รผzerine yorum yapacaksฤฑnฤฑz. Doฤruyu saptฤฑrฤฑrsanฤฑz, olmamฤฑล bir vakayฤฑ olmuล gibi gรถsterirseniz bir de รผstรผne yorum yaparsanฤฑz objektif deฤil hatta iftira atmฤฑล olursunuz. Vicdanฤฑnฤฑz rahat ve adil olacaksฤฑnฤฑz, birini karalamak ya da kurtarmak รผzere dรผลรผncelerinizi ifade etmeyeceksiniz. Ben ลahsen objektif olmak adฤฑna hep ortadan konuลmaya karลฤฑyฤฑm. Ben haber yazmฤฑyorum ve bir kanaat รถnderiysem eฤer fikrimi aรงฤฑk seรงik ortaya koymak istiyorum. Ben objektif miyim? Kendime gรถre ben objektif davranฤฑyorum. Daha da objektif gรถrรผneyim diye inanmasam bile bir paralel devlet var รผstรผne yolsuzluk da var diyemem. Ben burada hakem deฤilim, kanaatimi en vicdani, en doฤru bildiฤim ลekilde ortaya koyarฤฑm. Bu meseleler komplo teorileri ile deฤil hukuk baฤlamฤฑnda รงรถzรผlรผr. Zaten ortaya bir yolsuzluk olayฤฑ รงฤฑkmฤฑล bir de ona paralel olarak paralel devlet var iddiasฤฑnฤฑ inandฤฑrฤฑcฤฑ bulmuyorum.
Gazeteciliฤin bu derece pamuk ipliฤine baฤlฤฑ olmasฤฑ sizi korkutmadฤฑ mฤฑ?
Yazarken sonrasฤฑnฤฑ รงok dรผลรผnmรผyorum. Yazmak bir anda boลalmak, rahatlamak benim iรงin. Kafama yatmayan bir hadise, yazฤฑya dรถktรผฤรผm zaman mรผthiล bir iรง huzur buluyorum. Yanlฤฑล yorumlar yapmฤฑล olabilirim, hataya dรผลmรผล olabilirim ama birine yaranmak, birinin gรถzรผne girmek gibi bir derdim hiรงbir zaman olmadฤฑ. Kendi vicdanฤฑm doฤrultusunda yazdฤฑm, bunun bir adฤฑm รถtesini dรผลรผnmedim. Fikirleriniz ne kadar dรผrรผst, okurlarฤฑnฤฑzฤฑn sayฤฑsฤฑ ne kadar fazla olursa olsun yine de tehlikeli bir madde gibi gรถrรผlรผyorsunuz bugรผn. Eskiden daha fazla rekabet ortamฤฑ vardฤฑ. ฤฐyi, gรถzde yazarlara รงok doฤrudan bir mรผdahale yoktu. Gazete patronlarฤฑ daha baฤฤฑmsฤฑz hareket edebiliyorlardฤฑ.
Teklif gelse tekrar bir gazetede yazmayฤฑ dรผลรผnรผr mรผsรผnรผz?
Tabii ki dรผลรผnรผrรผm, esas mesleฤim gazetecilik benim.
Bugรผne kadar iรงinde bulunduฤunuz en zor durum ne olmuลtu?
ฤฐlk baลladฤฑฤฤฑmda รzal bana รงok baskฤฑ uyguladฤฑ. Kemalโe de ekonomik baskฤฑ uyguladฤฑ. O zamanlar epey sฤฑkฤฑntฤฑlฤฑ gรผnler geรงirmiลtim. Benim yazmamฤฑ engellemeye gayret ettiler. Kemalโin benden boลanmasฤฑ iรงin bile baskฤฑ yaptฤฑlar. รyle zor bir dรถnemdi kiโฆ Yine 28 ลubat da รงok zor geรงti. Akลam Gazetesiโnin sahibi olan oฤlum Mehmet Aliโyle รงalฤฑลmak รผzere ve umutlarla gazeteye gelmiลtim ben de. Sonra gazetenin daฤฤฑtฤฑmฤฑnฤฑ durdurdular. Akลamโฤฑ da Karamehmetโe satmak zorunda kaldฤฑlar. Mehmet Aliโyi yรถnetimden uzaklaลtฤฑrdฤฑlar ve bรถylece benim de yazฤฑlarฤฑma son verildi. Hem ben hem oฤlum ortada kaldฤฑk. Epey zor gรผnler yaลadฤฑk. Sonra Yeni ลafakโta yazmaya baลladฤฑm. O zamanlar รงok kรถtรผydรผ, doฤru dรผrรผst bir evim yoktu, yalฤฑdan รงฤฑkmฤฑลtฤฑk, Kemal yeni vefat etmiลti, dayanacak kimsem yoktu. รok zor gรผnler yaลandฤฑ 28 ลubat sรผresince.
Bรผtรผn bu politik karmaลanฤฑn iรงinde kendinizi gรผรงsรผz hissettiฤiniz dรถnemler oldu mu?
Asla hissetmedim! Hatta daha az kadฤฑn gazeteci olduฤu iรงin nispeten erkeklerle kฤฑyasla, rekabet etmek ve รถn plana รงฤฑkmak daha kolay olmuล olabilir ama รถzellikle Tรผrkiyeโde kadฤฑnlarฤฑn iลi erkeklere gรถre daha zor! En baลta estetik bir beklenti var mesleฤinizi yaparken, bรผtรผn bunlar kadฤฑn gazeteci olmanฤฑn dezavantajlarฤฑ.
AYลENUR ARSLAN
Yaklaลฤฑk bir yฤฑl รถnce Medya Mahallesi maceranฤฑz bitti. Haberi aldฤฑฤฤฑnฤฑzda neler hissettiniz?
Kadฤฑn gazeteci olmak genellikle zordur. Muhalif gazeteciyseniz bu zorluk ikiye, รผรงe katlanฤฑr. Nazlฤฑโnฤฑn bu konu hakkฤฑnda รงok hoล bir itirafฤฑ vardฤฑr; bir gรผn ลรถyle sรถylemiลti; โSinema oyuncularฤฑ yรถnetmenlerinin, kadฤฑn gazeteciler genel yayฤฑn yรถnetmenlerinin yataฤฤฑndan geรงer. Bu benim iรงin doฤru รงรผnkรผ ben patronla evliyim.โ Patronla evlenmiลseniz ya da soyadฤฑ olan bir ailenin mensubuysanฤฑz size aรงฤฑlan kapฤฑlarla isimsiz bir gazetecinin karลฤฑlaลtฤฑฤฤฑ durumlar arasฤฑnda inanฤฑlmaz bir uรงurum vardฤฑr. รstelik bunun yetenekle, รงok รงalฤฑลmakla telafi edilemeyeceฤini de yฤฑllar iรงinde anlarsฤฑnฤฑz. Erkek gazetecilere gรถre daha az para verirler size. Erkeklere gรถre daha รงok รงalฤฑลmanฤฑz beklenir ve muadiliniz erkekler kaytarsa bile siz kaytardฤฑฤฤฑnฤฑzda; โฤฐลte kadฤฑn; aklฤฑ evinde, รงocuฤundaโ diye bir baลka standart getirirler. Buna yฤฑllar iรงinde ne demekse bir de โmuhalifโ gazeteci sรถzรผnรผ eklediler. Ben gazeteciyim ve soru sorarฤฑm ama soru sormak dahi tehlikeli ve yasak bir hale geldi ya da soru sorduฤum iรงin รถdรผl alฤฑr hale geldim. Medya Mahallesi tamamen bir sรผrprizdi benim iรงin รงรผnkรผ ekrana รงฤฑkmak gibi bir niyetim yoktu. Ancak Birand beni bir ลekilde bir nedenle tam da Mirgรผn Cabasโla Ruลen รakฤฑrโฤฑn karลฤฑsฤฑna aynฤฑ saatte ekrana sรผrdรผ. โNasฤฑl olsa yapamayacak, baลaramayacak, oradan sonra da gรถnderilirโ diye dรผลรผnรผyordu herkes. Ben de bunun bir lรผtuf olduฤunu hiรง dรผลรผnmedim, zaman iรงinde de รถyle olmadฤฑฤฤฑnฤฑ anladฤฑm. Kรถprรผden รถnceki son รงฤฑkฤฑล gibi beni Medya Mahallesi’ne vermiลlerdi ama รถyle olmadฤฑ program izlendi ve bayaฤฤฑ tuttu ama benim iรงeride yaลadฤฑฤฤฑm zorluklar devam etti. Yรถneticiler haber kanallarฤฑnda, gazetelerde gazeteciliฤi unutmuลlarsa veya vazgeรงmiลlerse, sorun yaratacak insanlardan kurtulmak istiyorlar. Medya bรผyรผk รถlรงรผde bu hale geldiฤi iรงin benden beklenen de bu oldu. O kadar tuhaf ki bana; โSen รงok muhalefet ediyorsunโ dediler. Ben de hep dedim ki; โHayฤฑr, herkes sustuฤu iรงin benim sesim baฤฤฑrฤฑyormuลum, militanlฤฑk yapฤฑyormuลum gibi รงฤฑkฤฑyor.โ Aslฤฑnda yapmam gerekeni yapฤฑyorum. Bunu gรถrmek miydi suรง? Evet, รถyleymiล. Medya bu deฤil, gazetecilik bu deฤil.
Yani sizce bรผtรผn bunlar planlฤฑ mฤฑydฤฑ?
Cumhuriyet Gazetesiโne verdiฤim rรถportaj neden gรถsterildi. Bana programa neden iki kiลi devam ettiฤimizi soruyorlar. Ben de biraz daha dengeli olsun istedikleri iรงin diyorum. Vay efendim Akif รงok รผzรผlmรผล, รงok alฤฑnmฤฑล. Baลฤฑma bir parti komitesi diktiler de demiyorum ki, iki kiลi olsun dediler, mecbur olduฤumu sรถylediler ve รถnerilen isimleri gรถsterdiler. Planlฤฑ deฤildi belki ama benden kurtulmak iรงin ellerinden geleni yaptฤฑ bir takฤฑm insanlar. En baลta da haber genel yayฤฑn yรถnetmenimiz… Terlememek iรงin her ลeyi yaptฤฑ. โBana patrondan telefon getirtmeโ dedi her zaman. Telefon ederse etsin patron, ne olacak? Biz artฤฑk gazeteciliฤi bรถyle mi yapmaya baลladฤฑk? Artฤฑk รถyle bir boyuta gelmiลtik ki, โBiz gazetecilik yapmฤฑyoruz ki kardeลim!โ gibi konuลuyorlardฤฑ. โGazetecilikten sรถz edip durma! Sen yeni Tรผrkiyeโyi, yeni medyayฤฑ anlamadฤฑn mฤฑ?โ diyorlardฤฑ. Dolayฤฑsฤฑyla da ben orada fazla oldum ve gรผle gรผle dediler. Ben Akif Beki ile program yapmam. Zaten sonun baลlangฤฑcฤฑydฤฑ.
Siz ne dรผลรผnerek kabul etmiลtiniz bu programa รงฤฑkmayฤฑ?
รok tereddรผt ettim aslฤฑnda, arkadaลlarฤฑma danฤฑลtฤฑm. Kimileri sakฤฑn yapma dedi ama รถnemli bir bรถlรผm de yap hiรง deฤilse bu medyadan birileri bir ลeyler sรถylesin dedi. Ben de doฤrusu ne para ne maaล iรงin hakikaten saฤlฤฑฤฤฑm pahasฤฑna kabul ettim. รรผnkรผ oradan sonra kendimi parasฤฑz bir ลekilde medyanฤฑn dฤฑลฤฑnda buldum. Yani bu durumda 6 ay รถnce de kalฤฑrdฤฑm ama denemek istedim.
Bir rรถportajฤฑnฤฑzda ลรถyle demiลsiniz; โฤฐyi ki onlar benim adฤฑma karar aldฤฑ, ben bu sorumluluฤu รผstlenemezdim.โ Neden bรถyle sรถylemiลtiniz?
ฤฐnsanlara karลฤฑ bu sorumluluฤu alamazdฤฑm manasฤฑnda sรถyledim! Bugรผn herkes, Baลbakan dรขhil anladฤฑ ki haksฤฑz yere yatanlar var. Tam 16 yฤฑl รถnce hapse mahkรปm olan bir deniz subayฤฑ mesaj รงektiฤine dair delille yargฤฑlandฤฑ ve mahkรปm oldu. Meฤer o gรผn o saate TRT iรงin รงekilen bir belgeselde suyun altฤฑnda รงekimdeymiล. E gรผnaydฤฑn, bunu ben bir yฤฑl รถnce sรถylemiลtim. O zaman siz bana Ergenekoncu, Balyozcu, kafasฤฑ kesilecek korkunรง kadฤฑn muamelesi yapmฤฑลtฤฑnฤฑz.
O dรถnem size yazฤฑlan tweetโlerden birinde; โAyลenur Arslan hayatฤฑnda ilk kez iลsiz kaldฤฑฤฤฑna sevinmiลtirโ yazฤฑyor. Bu konu hakkฤฑnda neler sรถylemek istersiniz?
Sevinmek deฤil tabi ki… Ben 40 yฤฑl boyunca ลu ya da bu nedenle โallahaฤฑsmarladฤฑkโ deyip gittim. Hakikaten iลsiz kaldฤฑm. Aylarca bir dergi sรผrecinde saรงma sapan ลeyler yaลadฤฑm. Dergi รงฤฑktฤฑ ama bildiฤiniz asparagas dolu bir dergi รงฤฑktฤฑ. Oysa bana aktรผalite demiลlerdi. โFato menopoza girdiโ diye bir haber yaptฤฑlar. Fatma Girikโten sรถz ediyorlar. โNereden รงฤฑkarttฤฑnฤฑz? Rapor mu buldunuz? Bunun haber deฤeri mi var?โ dedim. Gelen cevap ลu oldu; โBaksana buradaki kรผรงรผk รงocuฤu nasฤฑl kucaklamฤฑล, menopoza girmese bรถyle iรงten kucaklar mฤฑ?โ O gรผn zaten istifa ettim. Yapamayacaฤฤฑnฤฑz yerler ve durumlar vardฤฑr, รงeker gidersiniz. Artฤฑk o kadar saฤlฤฑฤฤฑm bozulmaya baลlamฤฑลtฤฑ ki Medya Mahallesiโnde. Sevinmek deฤil bu yaลadฤฑฤฤฑm ama biraz rahat nefes alacaฤฤฑm dediฤim doฤrudur.
Gazeteci olmaya nasฤฑl karar verdiniz? Kaรง yฤฑl oldu?
40 yฤฑl oldu. ฤฐtiraf edeyim รงok bilinรงli bir seรงim deฤildi. ฤฐki rรผyam vardฤฑ biri tฤฑp diฤeri tiyatroydu. Sonunda bir ลekilde hayat beni bu yรถne sรผrรผkledi. Ama ลunu sรถylemeliyim ki bir gรผn bile piลman olmadฤฑm. Televizyon haberciliฤi, gazete haberi, haftalฤฑk, aylฤฑk dergi yazฤฑ iลleri mรผdรผrlรผฤรผ, sahada muavinlik her ลeyi ama her ลeyi yaptฤฑm medyada ama o kadar bรผyรผk bir aลkla yaptฤฑm ki bu yฤฑl 64โรผme giriyorum iลim beni hรขlรข heyecanlandฤฑrฤฑyor. Haberi koklamak, haberi aktarmak bizim iลimiz bu. Tฤฑpkฤฑ dรผnmรผล gibi hala o heyecanฤฑm var.
Peki, Tรผrkiyeโde kadฤฑn gazeteci olmaktan mutlu musunuz?
Tรผrkiyeโde kadฤฑn olmaktan mutlu deฤilim bir kere. Bu รผlkede kadฤฑn olmak รงok zor! Bunu bilen ve yaลayan biriyim. Gerรงekten inanmaz insanlar ama bir Nazlฤฑ Ilฤฑcak, bir Canan Barlas deฤilseniz yani bir soyadฤฑnฤฑz, aileniz yoksa arkanฤฑzda รงok zor. Gรผneri Civaoฤlu demiลti ki bana; โKฤฑzฤฑm senin ne soyadฤฑn var, ne soyadฤฑ olan bir kocan var, senin iลin รงok zor.โ รok รงalฤฑลฤฑrsฤฑnฤฑz tabii ama gide gide iki adฤฑm yer gidersiniz ama bir bakarsฤฑnฤฑz ki soyadฤฑ bilmem ne olan kiลi on kilometre รถtede mola vermiล bir de รผstรผne รงay iรงiyor.
Kadฤฑn gazetecinin bir fikri savunmasฤฑ, arkasฤฑnda durmasฤฑ sizce daha mฤฑ zor bu รผlkede?
Evet, daha zor. Kadฤฑn olduฤunuz zaman size bakฤฑลlar o kadar farklฤฑ oluyor ki. Aynฤฑ ateลle aynฤฑ fikri savunan bir erkeฤin yanฤฑnda siz cadฤฑ kalฤฑyorsunuz. Benimle ilgili algฤฑ ลรถyle oluลmuล; โAman Ayลenur Arslan รงok serttir, รงok cadฤฑdฤฑr!โ ลimdi dรผลรผnรผyorum da benimle birlikte รงalฤฑลan bir yฤฑฤฤฑn erkek meslektaลฤฑn birbirlerinin kafalarฤฑna kaset attฤฑฤฤฑnฤฑ, birbirlerini tokatladฤฑฤฤฑnฤฑ bilirim. Ben de en fazla ลรถyle demiลimdir; โArkadaลlar ลimdi bomba olup patlayacaฤฤฑm!โ Ama bu sรถzler sizi korkunรง, feci ve canavar yapar. Erkeklere tanฤฑnan tolerans asla hiรงbir kadฤฑna bu รผlkede tanฤฑnmaz. รstelik muadilim erkek meslektaลlar benim iki katฤฑ maaล alฤฑrken bunlar bu รผlkede oluyor.
Bugรผne kadar iรงinde bulunduฤunuz en zor durum ne olmuลtu?
ATVโden Starโa gittik, daha doฤrusu Ali Kฤฑrca tarafฤฑndan gรถtรผrรผldรผk bir ekip olarak. Hem habercilik anlamฤฑnda hem de Cem Uzan ile uฤraลmak ve aynฤฑ anda sorumluluklarฤฑmฤฑ yerine getirmek… Mรผthiล zor bir dรถnemdi.
Gazetecinin tarafsฤฑzlฤฑฤฤฑ konusunda neler dรผลรผnรผyorsunuz?
Gazetecilikte sadece tarafsฤฑz olmak deฤil mesele. Ben daha solda, daha sosyalist gรถrรผลe aรงฤฑk bir insanฤฑm ama asฤฑl derdim insan haklarฤฑ temelli bir aktivist olmak. ฤฐnsan hakkฤฑ bir kere adaletle baลlar. Adalet her ลeyin รผstรผndedir ve adaletin peลinde koลmaktฤฑr benim esas hedefim. รok kirletilmiล bir dรผnya. Patronlarฤฑnฤฑn yanฤฑndan ayrฤฑlmฤฑyorlar. Ben tarafฤฑm, hiรง de saklamadฤฑm. Bir de objektiflikten bahsediyorlar ya ne demek olduฤundan ลu kadarcฤฑk haberleri varsa ben neyim!
Bize iyi bir gazeteciyi nasฤฑl tarif edersiniz? รzellikleri neler olmalฤฑ?
Gazetecilik รงok heyecan vericidir, bir kere tarihe tanฤฑk oluyorsunuz. Gazetecilik bir kamu gรถrevidir. Tarihe karลฤฑ bir sorumluluktur. Neyin ne olduฤunu gรถrebilmek ve anlatabilmektir. Olanฤฑ sรถylemek illa bir ลeyin yanlฤฑsฤฑ olmak mฤฑdฤฑr? Ben gรถrmez ve sรถylemezsem bฤฑrak gazeteciyi, nasฤฑl bir insanฤฑm? Medya marifetiyle iktidar herkesi kandฤฑrฤฑyor. Medya da tembel olduฤu iรงin ya da iลine gelmediฤi iรงin bozmuyor, bรผyรผk รถlรงรผde bu yalana ortaklฤฑk ediyor.
Tรผrkiyeโnin gidiลatฤฑ ne yรถnde? Bizi nasฤฑl bir gelecek bekliyor?
Bu sorunun cevabฤฑna Geziโden รถnce รงok farklฤฑ bir cevap verirdim. Artฤฑk Tรผrkiye Geziโdeki genรงler sayesinde รงok gรผzel yerlere gidecek. Tรผrkiyeโde artฤฑk Gezi var. Bu kadar, รงok uzatmaya gerek yok.
Projeniz Kanal Sokak nasฤฑl gidiyor?
Yurt gazetesinin patronu bir televizyon kurulmasฤฑna รถn ayak oldu. Tuncay Mollaveisoฤlu ile iki kalas bir heves baลladฤฑk. Her gรผn ben Medya Mahallesiโni yapฤฑyorum. Kaktรผs รiรงeฤi diye bir film vardฤฑ, hayatta en sevdiฤim oyunculardan Ingrid Bergman oynamฤฑลtฤฑ. Yaลฤฑna raฤmen genรง duygularla aลฤฑk olan bir kadฤฑnฤฑ anlatฤฑyordu, ben de bunu mesleki anlamda yaลฤฑyorum. Kaktรผs รงirkin bir bitkidir, su istemez ama รงiรงek aรงar. Bizler kaktรผs gibiyiz zorluklara raฤmen รงiรงek aรงacaฤฤฑz.
Peki, bu sizi hiรง korkutmadฤฑ mฤฑ? Tavsiye vermek adฤฑna bize neler sรถylemek istersiniz?
Will Smithโin filminde sรถylรผyor bunu; โKorku bir gerรงekliktir, korkmaksa bir tercih!โ Korku var elbette ama korkuya raฤmen bir ลey yapฤฑp yapmamak senin tercihindir. Bu รผlkede 20โlerinde genรงler daraฤacฤฑna gรถnderildi. Onlarฤฑn hรผcreleri isyan etmemiล midir, korkmamฤฑล mฤฑdฤฑr? Onlar bu yaลadฤฑklarฤฑndan korkmamฤฑลken ben iลimi kaybetmekten korkarsam yazฤฑklar olsun bana. Hesap verecek olanlar korksun. CNN Tรผrkโte aldฤฑฤฤฑmฤฑn beลte birini alฤฑyorum ลimdi ama ne yapayฤฑm yaลamฤฑmฤฑ devam ettiriyorum. Korkmuyor muyum zannediyorsunuz, rรผyalarฤฑmda bazen gรถrรผyorum. Bir gidiyorum masam yok, iลime son verilmiล. Ben hep siyaset konuลan, Ergenekon, Balyoz anlatan, aktivist, รงatฤฑk kaลlฤฑ ve telaลlฤฑ bir kadฤฑn gibi gรถsteriliyorum. Aslฤฑnda bu hayatta en รงok sevdiฤim ลeylerden biri moda yarฤฑลmalarฤฑ ya da kriminal diziler izlemektir. Rihannaโdan ya da Justin Timberlakeโin en son kliplerinden haberdar olmaktฤฑr. Neredeyse One Direction รผyelerinin adlarฤฑnฤฑ bile sayabilirim. Bilimkurgu adฤฑna ne bulursam izlemeyi seviyorum.Tรผrkiyeโde bu kadar yakฤฑลฤฑklฤฑ ve gรผzel oyuncularฤฑn olmasฤฑ ile gurur duyuyorum. Kฤฑvanรง Tatlฤฑtuฤ Kelebeฤin Rรผyasฤฑโnda muhteลemdi. Bu iktidarฤฑn her ลeyine muhalifim รงรผnkรผ onlar hayattan zevk almayฤฑ gรผnah, ayฤฑp diye addediyor. El ele olmak bile ayฤฑp! Kendilerine gรถre kurduklarฤฑ dรผnyadaki yaลamฤฑ bize de dayatmak istiyorlar. Ben Ferit ลahenk gibi yaลamฤฑyorum. Haftanฤฑn dรถrt gรผnรผ Milanoโda kalฤฑp sonra gelip Baลbakanโa selam รงakฤฑp yola devam etmekle olmuyor bu iลler. Sokakta el ele, kol kola, dudak dudaฤa genรงleri gรถrรผnce gรผlรผmserken buluyorum kendimi.
BANU GรVEN
Gazeteciliฤe nasฤฑl baลladฤฑnฤฑz?
Kรผรงรผkken Can Akbelโin sunduฤu Gรผne Bakฤฑลโฤฑ hiรง sฤฑkฤฑlmadan, sonuna kadar merakla izlerdim. Eve Abdi ฤฐpekรงiโnin Milliyetโi girerdi. Ortaokula baลladฤฑฤฤฑm yฤฑl darbe oldu. O dรถnemin antidemokratik uygulamalarฤฑnฤฑ kayda geรงirdim. Liseden mezun olur olmaz kendimi okulun karลฤฑsฤฑndaki Cumhuriyet Gazetesi binasฤฑna attฤฑm. O รงatฤฑ altฤฑnda, iki dilde yayฤฑnlanan bir dergide รงalฤฑลmaya baลladฤฑm. Sanฤฑrฤฑm beni gazeteciliฤe iten baลlฤฑca etken haksฤฑzlฤฑklara tahammรผlsรผzlรผฤรผmdรผr. Bรถyle durumlarla ilgili farkฤฑndalฤฑk yaratma, sorgulatma ihtiyacฤฑmdฤฑr.
14 yฤฑl boyunca รงalฤฑลtฤฑฤฤฑnฤฑz NTV ile yaลadฤฑฤฤฑnฤฑz yol ayrฤฑmฤฑ sรผresince neler hissettiniz?
Benim gรถnderilmem, kanalฤฑ bekleyen deฤiลimin en gรถrรผnรผr habercisi oldu. Bunu baลka arkadaลlarฤฑn da iliลiฤinin kesilmesi izledi. Evet, 14 yฤฑl az deฤil, insan sรผrekli aynฤฑ yerde รงalฤฑลacak diye bir kural da yok ama gerekรงe politik olduฤunda iลler deฤiลir. รok kฤฑzdฤฑm elbette. โYฤฑllarca hep beraber emek vererek yarattฤฑฤฤฑmฤฑz รงok gรผzel bir deฤere yazฤฑk oluyor. Korkudan kendi รงocuklarฤฑnฤฑ yiyorlarโ diye dรผลรผndรผm.
Sizin yaลadฤฑฤฤฑnฤฑza benzer durumlar baลka birรงok kadฤฑn gazetecinin de baลฤฑna geldi. Sizce ana akฤฑm medya nereye doฤru yรถn deฤiลtiriyor?
Ana akฤฑm medya yelkenini ลiลiren rรผzgรขr nereden eserse o istikamete doฤru deฤiลtiriyor. Sadece kรถลe yazarlarฤฑ ya da ekranda gรถrรผnenler deฤil, gerรงekten habercilikten vazgeรงmeyenler ayฤฑklandฤฑ zaman iรงinde. Geรงenlerde Zaman Gazetesi bile ’28 ลubat’tan beter!’ manลetiyle รงฤฑktฤฑ. Hรผkรผmet yanlฤฑsฤฑ medya da cemaate รถzellikle yargฤฑ konularฤฑnda daha รถnce kulak tฤฑkadฤฑฤฤฑ argรผmanlarla saldฤฑrฤฑyor. Bazฤฑ ana akฤฑm medya kuruluลlarฤฑ ise kargaลadan istifade daha eleลtirel yayฤฑnlar yapmaya baลladฤฑlar. Gazeteciliฤin bu derece pamuk ipliฤine baฤlฤฑ olmasฤฑ mesleฤinizi yaparken korkutmadฤฑ mฤฑ sizi?
Gazeteciler Tรผrkiyeโde her zaman basฤฑn ve ceza kanunlarฤฑnฤฑn ya da iktidar odaklarฤฑnฤฑn nefesini enselerinde hissetmiลlerdir ama son zamanlarda durum iyice kรถtรผleลti. ฤฐลinden edilen gazetecilerin de cezaevine girenlerin de sayฤฑsฤฑ arttฤฑ ama gazetecilik hakikat iลidir. Bazฤฑ ลeyleri gรถze alabilenler var, alamayanlar var.
Tรผrkiyeโde kadฤฑn gazeteci olmak sizin iรงin ne anlam ifade ediyor?
Kadฤฑn gazeteciler cinsiyetรงi sรถylemlerle deฤersizleลtirilmek isteniyor. Erkek gazeteciler size รงamur atacaksa โekran gรผzeliโ gibi sฤฑfatlar kullanฤฑyorlar. Daha geรงenlerde en hafifinden โลapลalโ diyebileceฤim bir internet sitesinde benim iรงin โekranlarฤฑn en havalฤฑ spikeriydiโ ifadesini kullanmฤฑลlar. Yaptฤฑฤฤฑm iลi kadฤฑnlฤฑฤฤฑm รผzerinden kรผรงรผmsemeye รงalฤฑลฤฑyorlar. Saฤ olsunlar รงok gรผzel bir fotoฤrafฤฑmฤฑ koymuลlar ama.
Fikirlerinizi aรงฤฑkรงa sรถylemekten hiรง korkmadฤฑnฤฑz. Peki, yaลadฤฑklarฤฑnฤฑzdan รถtรผrรผ hiรง รงok รผstรผnรผze gelindiฤini dรผลรผndรผnรผz mรผ?
Sadece bana รถzgรผ bir durum olmadฤฑฤฤฑ iรงin buna ลaลฤฑrdฤฑฤฤฑm sรถylenemez. Kaldฤฑ ki bu memlekette daha รงok ciddi bedeller รถdemiล meslektaลlarฤฑmฤฑz ya da akademisyenlerimiz var. Daha รงok รงalฤฑลtฤฑฤฤฑm bazฤฑ kurumlarda yalnฤฑzlฤฑk duygusu yaลadฤฑm. รalฤฑลtฤฑฤฤฑm eski kurum deฤiลirken hak haberciliฤi yaptฤฑฤฤฑm iรงin benimle alay eden de oldu.
Bugรผne kadar iรงinde bulunduฤunuz en zor durum ne olmuลtu?
Leyla Zana’ya yayฤฑnฤฑmฤฑzฤฑn iptal olduฤunu sรถylemek zorunda kaldฤฑฤฤฑm zaman รงok zorlanmฤฑลtฤฑm. Sansรผr engelini geรงememiลtim ve aรงฤฑkรงasฤฑ รงok mahcup olmuลtum. โข