COVID-19/Koronavirüs salgınından bu yana; el temizliğinin en büyük önlem olmasından ötürü el dezenfektanları hiç olmadığı kadar rağbet görüyor. Bir zamanlar düşüncesizce çantalarımıza ya da çalışma masalarımız bıraktığımız ürün; artık sınırlı ve değerli bir mal niteliğinde.
Peki el dezenfektanı çılgınlığı gerçekten endişelenmeye ya da yatırım yapmaya değer mi? Eğer öyleyse, tüketiciler bunu nasıl kullandıkları konusunda her şeyi biliyor mu? El dezenfektanı hakkında okuyacaklarınız sizi şaşırtabilir.
Her şeyden önce, el dezenfektanı sabun ve su ile yıkamadan daha iyi mi?
Bu makaleden öğreneceğiniz en iyi şey, aslında su ve sabunun daha iyi olduğu. “El dezenfektanı mikropları öldürür ama elinizden yok etmez,” diyor Dermatopatolog Gretchen Frieling. “Ellerinizi fiziksel olarak düzgün yıkama eylemi, mikropları fiziksel olarak öldürüp, kanalizasyondan aşağı atan yöntemdir.” Frieling, su ve sabuna erişiminiz olmadığı durumlarda, dezenfektanın iyi bir alternatif olduğunu söylüyor.
El dezenfektanı kullanmanın bir tehlikesi var mı?
El dezenfektanı kullandığınızdan beri muhtemelen ellerinizi daha kuru hissediyorsunuz. Yüksek alkol oranı (etkili bir dezenfektan en az % alkol içermelidir) cildinize zarar verebilir. “Geçmişte el dezenfektanlarının sağlıklı mikrobiyomunuzu nasıl bozabileceği ve sizi bazı enfeksiyonlara karşı daha savunmasız bırakabileceği konusunda çalışmalar yapılmıştır”, diyor Dr. King. Deriyi parçalayarak çatlatır, mikroplar bu yarıklara girebilir, bu da reaktif bir tedbirden çok bir sorun anlamına geliyor.
Alkolün yanı sıra içeriğindeki diğer uçucu maddeler de cildinizde negatif etkiye sebep olabilir.
EL dezenfektanının kana karışması mümkün mü?
Bazı cilt bakım malzemelerini ve bunların sistemlerimiz üzerindeki uzun vadeli etkilerini sorguluyoruz, öyleyse neden el dezenfektanı kadar güçlü bir ürünün de etkilerini sorgulamayalım? “El dezenfektanları yaklaşık yüzde 65 etil alkol içerir ve bunun bir kısmı deri içine emilir,” diyor New York merkezli Dahiliyeci ve Gastroenterolog Niket Sonpal.
“Araştırmalar, el dezenfektanı kullanan kişilerin kan dolaşımında alkol buldu. Dezenfektanlardan alkol de buharları teneffüs yoluyla absorbe edilebilir, “
Yemeğinize dokunmadan önce el dezenfektanı uygulamak kötü mü olur?
Bugünkü durumda günde kaç kez gıda öncesi el dezenfektanı uyguluyorsunuz? Muhtemelen çok sık ama bilmeden zarar veriyor olabilirsiniz. Aslında, Sonpal’a göre, dezenfekte ettikten sonra ellerinizi yıkamış olmalısınız. “El dezenfektanı kullandıktan hemen sonra ellerinizi yıkamanız gerekir, bu virüsü öldürme etkisini azaltmaz.” diyor ve ekliyor; “Ellerinizi yıkamak sizi ve ailenizi hasta edebilecek ticari olarak üretilen el dezenfektanı içerisinde bulunan kimyasalları ve diğer kokuları ortadan kaldırır. Bu hayati önem taşır. “
Eğer bir su kaynağı yakınında değilseniz, Sonpal gıdanıza dokunmadan önce dezenfektan tamamen kuru olduğundan emin olmanız konusunda uyarıyor. Tehlikeli olacak kadar dezenfektanı yutmanız pek olası değil: “Ellerinize zehirli miktarda yutacak kadar el dezenfektanı dökmemelisiniz,” diyor Sonpal. “Amerikan Bilim ve Sağlık Konseyi’ne göre, ellerinizi düzgün bir şekilde dezenfekte etmek için gereken dezenfektan miktarı üç milimetredir.”
El dezenfektanına karşı bağışıklık kazanılır mı?
“Bu iyi bir soru, ama yanlış,” diyor Dr. Frieling “Antibiyotiklerin aşırı kullanımı direnç oluştursa da, bir el dezenfektanı alkol bazlıysa, ‘süper böcek’ yaratmaz veya antibiyotiğe dirençli bakterilerin yayılmasını şiddetlendirmez”, diye açıklıyor. Başka bir deyişle, bu antibiyotik alarak bir bağışıklık geliştirme konusuyla aynı kavram değil. “Alkolün el dezenfektanı için bu kadar hayati olmasının nedeni hücre zarını ve bakteri proteinlerini yok ederek mikropları saniyeler içinde öldürmesidir. Bu kadar hızlı olduğu için, mikropların el dezenfektelerine karşı dirençli hale gelebileceği bir sistem yoktur ve buna uyum sağlamanın hiçbir yolu yoktur.”
Evde kendi el dezenfektanınızı üretebilir misiniz?
Evde yapabileceğiniz el dezenfektanı tarifleri internette mevcut ancak bu doktorların çok da onayladığı bir şey değil. Eczane ya da parekendeciler hala en sağlıklı seçenek.