Teknoloji sürekli olarak bir değişim ve gelişim halinde. Bunun heyecanına kapılmamak da pek mümkün değil. Ancak edindiğiniz her yeni elektronik eşyanın ardından eski olanın akıbetinin ne olduğu da doğa ve canlıların sağlığı açısından oldukça önemli.
Bu yazı için, e-atık kelimesine değinerek elektronik eşyaların çöpe gitmemesi adına neler yapılabileceğini araştırdık. İşte eskimiş ya da bozulmuş elektronik aletlerin geri dönüşümü için yapılabilecekler!
E-Atık nedir?
E-atık, artık kullanılmayarak bir atık haline gelen herhangi bir elektrikli eşyaya verilen addır. E-atıkları bu kadar tehlikeli kılan şey ise, malzemelerindeki metallerden doğal olarak sızan toksik kimyasallardır. Bu kimyasallar insan sağlığına, diğer canlıların sağlığına ve çevreye önemli zararlar verir.
Peki neler e-atık sınıfına girer? Cep telefonları, televizyonlar, uydu alıcıları, bilgisayarlar, tabletler, beyaz eşyalar, elektronik küçük ev aletleri ve elektronik oyuncaklar bozuldukları ve artık kullanılmadıkları takdirde e-atıktan sayılan ürünlerdir.
Bozulmuş elektronik aletlerin geri dönüşümü nasıl yapılmalı?
Araştırmalarımız sırasında e-atıkların 2050 yılına kadar yıllık 110 milyon ton gibi bir sayıya ulaşmasının beklendiği bilgisine ulaştık. Bireysel olarak bu sayının düşmesi adına neler yapabilirsek o kadar iyi!
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi e-atıkların tehlike yaratmaması adına geri dönüştürülmesi oldukça önemli. Ancak bir elektroniğin geri dönüşüm öncesi değerlendirilmesi için de yapılabilecek bazı ipuçları var. Şimdi de onlara değinme vakti:
Elektronikleri onarın.
Artık kullanılmayacak bir elektronik söz konusuysa bu ürünün gerçekten atılacak durumda olup olmadığının sorgulanması oldukça etkili olacaktır. Elinizdeki ürünü fazla masraf çıkarmayacak şekilde onarabilir misiniz? Eğer buna cevabınız evetse ürünü tamire vererek atık haline getirmeyi önleyebilirsiniz. Böylece ya yedek yaparak kendiniz kullanabilirsiniz ya da ihtiyacı olan bir başka kişiye verebilirsiniz. Eğer tamirat işlerine ve elektroniğe ilgi duyuyorsanız Youtube’dan video izleyerek kendiniz de deneyebilirsiniz.
Kullanmadığınız elektronikleri satarak elden çıkarın.
Çok sayıda ikinci el satış imkanı sunan çevrimiçi platform ve mobil uygulama söz konusu. Elinizdeki bozuk ürünün tamir işlemleriyle siz uğraşmak istemeyebilirsiniz, ancak bir başkası için bu oldukça hesaplı bir alışveriş olabilir. İşte bu nedenle satış platformlarında dürüst bilgiler paylaşarak elektroniklerin atık duruma düşmeden önce işlevsel olarak kullanılmaya devam etmesine katkıda bulunabilirsiniz.
Söz konusu özellikle cep telefonu, tablet ve bilgisayar gibi kişisel bilgilerinizin yer alabileceği elektronik eşyalarsa, ürünü fabrika ayarlarına getirerek gizliliğinizi koruduğunuzdan emin olun.
Elektronik bağış yapın.
Eski elektroniklerin tekrar kullanılması, çöpe atmaktan ya da geri dönüşüm sürecinden çok daha iyi bir seçenektir. Kar amacı gütmeyen kuruluşlara, bir okula ya da ihtiyaç sahibi bir aileye artık kullanmadığınız iyi durumdaki elektronik eşyaları bağışlayabilirsiniz.
Elektronikleri geri dönüştürün.
Peki yukarıdaki önerilerimizin hiçbirinin uygulanamayacağı, gerçek anlamda çöpe dönüşmüş bir elektroniği ne yapmalısınız? Elbette geri dönüşüm! Günümüzde çevre bilincinin ve geri dönüşüm farkındalığının eskiye oranla geliştiği bir gerçek. Özellikle büyük şirketler bu konuda paylarına düşeni yapmaktan çekinmiyorlar. İnternetten e-atıkların çevreye duyarlı bir şekilde geri dönüştürülmesini sağlayan kurum ve kuruluşları araştırabilirsiniz.
Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı‘nın verilerine göre , bir milyon cep telefonu geri dönüştürüldüğünde, 15.000 kg bakır ve 350 kg gümüş elde edilerek yeni ürünlere dönüşebilir. Hiç de azımsanamayacak bir sayı, öyle değil mi?