İltifatlarla aranız nasıldır? Birinden bir iltifat aldığınızda nezaketle kabul edebiliyor musunuz? Yoksa iltifata cevap verirken kendinizi yerin dibine sokma ya da karşınızdakini aşırı yüceltme eğiliminde mi oluyorsunuz? Başlığımız kulağa ne kadar basit gelse de, bazı kişiler için bir iltifatı kibarca kabul edip cevap vermek oldukça zor olabiliyor. Biz de bu içeriği hazırlarken “iltifat kabul etmekte neden zorlanıyoruz, iltifatlara nasıl cevap verilir” gibi sorulara yanıtlar arayarak derin bir araştırma yaptık. Bulduğumuz sonuçları gelin birlikte inceleyelim.
Biri yaptığınız bir işi takdir etmediğinde ve olumsuz bir şekilde eleştirdiğinde neler yaparsınız? Savunmaya geçip kendinizi açıklayabilirsiniz ya da hiçbir şey söylemeden o kişiden nefret etmeye başlayabilirsiniz. Egolarımız olumsuz durumlara nasıl karşılık verebileceğini biliyor; peki olumlu cümleler konusunda ne düşünüyor?
Herhangi biri, hakkınızda olumlu bir şekilde yorum yaptığında, tavrınız direkt olarak iltifatı reddetmek ya da değerini azaltmak oluyorsa inanın yalnız değilsiniz. “Benim yaptığımı herkes yapardı, o kadar da büyük bir şey değil, elimden geleni yaptım” gibi cümleler tam da bu karşılıklara örnek olacak cinsten.
Peki iltifat kabul etmekte neden bu kadar zorlanıyoruz?
İltifat kabul edememe hali, iletişim uzmanları tarafından yıllardır üzerine düşünülen ve araştırmalar yapılan bir konu. Bu konuda birleştikleri ortak nokta ise düşük öz değer oluyor. Yapılan bir araştırma, düşük özgüvene sahip insanların, onlara güzel cümleler söyleyen bir kişinin samimiyetinden şüphe duyduklarını ve bu nedenle de iltifatları kabul etmekte zorlandıklarını ortaya koyuyor. Özellikle küçük yaşlarda ve ergenlik döneminde zorbalığa uğramak, bu öz değer kırılganlığını artırıyor. İltifatlar alaycı bir şekilde değerlendirilebiliyor; bu da utanç ve aşağılanma hissini besliyor. Peki size, sırf bu karmaşayı yaşamamak, samimiyetsiz iltifatlara katlanmamak için kendilerinden çok da hoşlanmayan kişilerle oda arkadaşı olan çok fazla genç olduğunu söylesek? 2010 yılında yapılan bir araştırma tam da bu sonucu gösteriyor!
Oysa Japon bilim adamları, insanların iltifat aldıktan sonra daha iyi performans gösterdiklerini ve para nasıl maddi bir ödülse, iltifatın da motive edici sosyal bir ödül olduğunu düşünüyorlar. Haksız sayılmazlar, öyle değil mi?
Gerçek şu ki, bir iltifatı kabul etmek kibirli ya da ukala biri olduğunuz anlamına gelmez. İltifatı reddetmek de sizi daha alçakgönüllü kılmaz. Hatta tam aksine iltifatlara olumsuz yanıt verdiğinizde çevrenizdeki kişiler kendinize ya da yaptığınız işe değer vermediğinizi düşünebilirler.
İltifat nasıl kabul edilir ve bir iltifata verilebilecek cevaplar nelerdir?
- Gelelim bir iltifatı kabul etmenin en zarif yollarına! Yapmanız gereken ilk şey, hafif bir şekilde gülümseyerek teşekkür etmek olmalı. Ardından “çok naziksiniz, böyle düşünmeniz beni çok mutlu etti, bunun için çok çabaladım, bunu duymaya ihtiyacım vardı, fikirlerin benim için çok önemli” gibi destekleyici cümleler sarf edebilirsiniz. İş arkadaşı, patron, flört, komşu, tanıdık biri… Kim olduğuna bağlı olarak cümlelerinizdeki resmiyet derecesini ayarlayabilirsiniz.
- Teşekkürün ardından, iltifatı aldığınız konuya dair, ilgili diğer kişilere minnetinizi dile getirin. Örnek verecek olursak; patronunuz son projenize dair güzel şeyler söylüyorsa teşekkür ettikten sonra iyi bir ekiple çalıştığınızı belirtebilirsiniz. Ya da yakın bir arkadaşınız saçlarınızın harika göründüğünü söylüyorsa kuaförünüzün çok yetenekli olduğunu dile getirebilirsiniz.
- İltifata iltifatla karşılık vermeyin! Bu madde oldukça önemli. Gerçekten içinizden gelmediği sürece, kendi becerinizi küçük görmek pahasına karşınızdaki kişiyi övmeye başlamayın. Antipatik görünebilirsiniz. Bunun yerine, yepyeni bir konu açarak gözleri kendi üzerinizden çekebilirsiniz. “Aslında bir konuda fikrini almak istiyordum, sana sormak istediğim bir şey var” gibi cümlelerle ortak noktalarınıza dair yepyeni bir konu başlığı gündeme getirebilirsiniz.
- Jest ve mimiklerinize dikkat edin. Yanlış anlaşılacak vücut dili ya da mimikler, iltifat eden kişiye düşündüğünüzden farklı bir mesaj iletmenizi sağlayabilir. Omuzlarınızın düşük olması ve ellerinizin önde birleşmesi, umursamadığınız izlenimi uyandırabilir. Dik bir vücut formuyla, iltifat eden kişinin gözlerine bakarak sıcak bir tebessümle teşekkür edin.