Egzoz dumanı, ofis ortamı ve toplu taşıma araçlarındaki havasız ortam bizi zehirliyor. Bu hava kirliliğinden minimum zararla kurtulmanın yollarını araştırdık.
Konu sağlık olunca, dikkat etmemiz gereken birçok şey akla geliyor; yediklerimiz, içtiklerimiz, spor yapmak vs… Çoğumuzun soluduğu hava ve çevremizdeki toksinler konusunda pek bir seçeneği olmuyor maalesef. Karbon monoksit, sülfür dioksit, nitrojen oksit ve diğer kimyasalları içeren kirleticiler; egzoz dumanından ya da evdeki kokulu mumdan bile kaynaklanıyor olabilir. Son dönemde İstanbul’da da iyice kendini gösteren hava kirliliği, hiç kuşkusuz insan sağlığının en büyük sorunlarından biri. Kirlilik seviyesi artarak, astım ve bronş sorunlarını da beraberinde getiriyor. Hava kalitesinin düşük oluşuyla, akciğer kanseri ve kalp hastalığı riskleri de artıyor. Ancak günümüzde bu hasarları tam olarak yok edemesek de en azından kısıtlamanın yolları bulunuyor.
Açık Hava Kirliliği
Çevre Mühendisleri Odası’nın 2018 yılı raporuna göre; Türkiye’de 60 milyon kişi geçtiğimiz sene kirli hava solumuş. Araştırmaya göre; kirlilik parametrelerinin sınır değerini aşan şehirler arasında İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa başta olmak üzere Mersin, Kocaeli, Edirne ve Erzurum yer alıyor. Türkiye son 15 yıldır Avrupa’ya göre daha kirli bir hava soluyor. Bu oran, Avrupa’ya göre yüzde 33,4 daha fazla olarak ölçülmüş.
Ne Yapılabilir?
Ara Sokakları Kullanın Trafiğin olmadığı sokaklarda yürüyerek soluduğunuz kirli havanın oranını bir nebze de olsa azaltabilirsiniz. Yoğun cadde ve sokaklardan olabildiğince uzak durun. Araçların egzoz dumanından uzak durmaya çalışın. Temiz Hava Uygulamalarını İnceleyin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Sürekli İzleme Merkezi internet sitesine girebilirsiniz. Ya da Air Quality by Plume Labs uygulamasını cep telefonunuza indirerek, gerçek zamanlı hava kalitesi haritasından bulunduğunuz bölgedeki kirlilik seviyesini öğrenebilirsiniz. Bilinçli Bir Sürücü Olun Gününün büyük bir kısmını trafikte geçiren biz şehirliler; bisiklet sürücüleri ya da yayalardan bazen daha fazla hava kirliliğine maruz kalabiliyoruz. Aracın klimasını çalıştırdığınızda içeri dolan kirli havayı elimine etmenin yolu; iç hava sirkülasyon düğmesini aktif hâle getirmek. Bu düğmeyi trafikte ya da tünel içerisindeyken kullanabilirsiniz.
Kapalı Alan Hava Kirliliği
Yapılan araştırmalara göre; kapalı alanlardaki hava kirliliğinin etkileri, açık havada soluduklarımıza göre üç kat daha etkili. Pişirilen yemekler, ısıtıcılar, zayıf havalandırma sistemleri, temizlik malzemelerindeki kimyasal maddelerin kokusu bunun sebeplerinden. Bu tip sebeplere uzun süre maruz kalınırsa, organlarda ve merkezi sinir sisteminde hasarlara yol açabiliyor. Evimizdeki kötü kokuyu gidermek için kullandığımız kokulu mumlar bile yaydıkları kimyasal ve partiküllerden dolayı zararlı olabiliyor. Ofis ortamındaki kirli havayı önlemek için ise havalandırma oranlarını ve hava dağılımını artırmak gerekiyor.
Ne Yapılabilir?
Pencereleri Açın Ve Bulunduğunuz Alanı Havalandırın Yemek ya da temizlik yaparken pencereleri açık bırakın. Eğer işlek bir sokakta oturuyorsanız, yalnızca arka odalardaki pencereleri açabilirsiniz. O da uygun değilse, evinizi gece havalandırarak gündüz trafiğinden kaynaklanarak soluyacağınız egzoz dumanını minimum seviyeye indirebilirsiniz.
Hava Temizleme Cihazı Alın
Hava temizleme cihazları sayesinde, kirletici partiküller filtrelere tutunarak azalır. Bu cihazı aldığınızda bakmanız gereken, tipi ya da popülerliğinden ziyade CADR özelliğidir. Temiz Hava Dağıtım Oranı anlamına gelen bu özellik cihazın; dumanı, tozu ve poleni temizleme hızını ölçüyor. Oranı en az 300 – 350 üzerindeki cihazları tercih edebilirsiniz.
Bitki Edinin
NASA’nın temiz hava çalışmaları; evimizin havasını detoks etkisiyle temizleyen birçok bitki olduğunu açıkladı. Bunların içerisinde en etkilisi Chlorophytum yani kurdele çiçeği. İki günde bir odanın içerisindeki toksinleri yüzde 90 oranında uzaklaştırıyor. Bir diğer bitki ise kasımpatı…
Besin Alternatifi
Yediklerimiz ile vücudumuzun yapabilecekleri, kirliliğin etkisiyle oldukça bağlantılı. Meyve, sebze, balık, kümes hayvanları, tam tahıllı besinler ve zeytinyağı bakımından zengin bir besin listesi; kendinizi korumaya yeterli olabilir. Ayrıca daha önceden meydana gelmiş hasarı telafi de edebilir. Peki, nasıl? Yediğimiz besinlerin içerisinde bulunan antioksidanlar, serbest radikalleri nötralize ederek zararlı kirleticilerden bizi koruyor. Böylece hücrelerimize zarar veremiyorlar.
Ne Yapılabilir?
Haftada İki Defa Yağlı Balık Tüketin
Harvard Medical School’daki araştırmacılar; Omega 3’ün içerdiği yağlı asitlerin iltihabın ve oksidatif stresin (yüksek glisemik indeksli yiyeceklerin kan şekerini hızla yükselterek, serbest oksijen radikallerinin aşırı miktarda meydana gelmesi) azalmasına yardımcı olduğunu keşfetti. Bu da hava kirliliğinden dolayı zarar gören hücrelerin yüzde 30 ile 50 arasında azalması demek oluyor.
Vitamin Almayı Unutmayın
Bağışıklık sistemini güçlendiren en değerli antioksidan, E vitaminidir. Avokado, ıspanak ve zeytin yağında çokça görülen E vitamini, hava kirliliğinin vücuda verdiği zararları en aza indirgeyebiliyor. Aynı şekilde C ve B Vitaminleri de… Brokolinin, tam tahılların, yumurta, et ve baklagillerin içerdiği B vitamini sayesinde, kalbinizi ve sinir sisteminizi koruma altına alabilirsiniz.